Waar komt dit nieuws vandaan?
In het Erasmusziekenhuis in Rotterdam zijn sinds juli 2021 al minstens 13 baby’s dood geboren omdat de moederkoek was aangetast door het coronavirus. Ook in het UZ Gent hebben ze al vroeg- en doodgeboortes meegemaakt als gevolg van een coronabesmetting tijdens de zwangerschap. Het overgrote deel van de zwangere vrouwen die tijdens de vierde golf in het ziekenhuis belanden met covid, zijn volgens gynaecoloog Isabelle Dehaene niet gevaccineerd (1).
Een internationale studie over de risico’s van covid in de zwangerschap bij 2.130 zwangere vrouwen (706 van hen hadden covid en 1.424 niet) in 18 landen toont dat een coronabesmetting tijdens de zwangerschap gepaard gaat met een groter risico op complicaties en sterfte voor zowel moeder als kind (2). Deze groep vrouwen werd gevolgd tussen maart en oktober 2020, toen we nog geen coronavaccins ter beschikking hadden.
- De besmette zwangere vrouwen liepen een groter risico om ernstig ziek te worden en vijf keer zoveel risico om op een afdeling intensieve zorg te belanden in vergelijking met niet-zwangere vrouwen.
- Het risico op een keizersnede nam met een derde toe.
- De kindjes hadden meer kans op ernstige complicaties als gevolg van de 60% grotere kans op vroeggeboorte.
- Het risico op sterfte van de moeder verhoogt eveneens: in de studie overleden 11 moeders in de covid-groep tegenover 1 in de niet-covidgroep (2).
Zwangerschap is dus een duidelijke risicofactor voor ernstige covid. Een bijkomend probleem is dat veel vrouwen de zwangerschap starten met overgewicht, of aandoeningen ontwikkelen tijdens de zwangerschap zoals hoge bloeddruk of zwangerschapsdiabetes, wat ook risicofactoren zijn voor ernstige covid. Bovendien lopen zwangere vrouwen door de deltavariant van het coronavirus nog meer risico op besmetting en ernstige complicaties.
Gelukkig kan vaccinatie veel leed voorkomen. Zowel in België als in Nederland is de overgrote meerderheid van de zwangere vrouwen die met ernstige covid op intensieve zorg belanden niet gevaccineerd (3). Onderzoek bij meer dan 30.000 vrouwen die tijdens hun zwangerschap gevaccineerd werden met een mRNA-vaccin (Pfizer of Moderna) bevestigt dat vaccinatie veilig is voor zowel moeder als kind (4).
Het is dus extra belangrijk om gevaccineerd te zijn tegen covid voor vrouwen die:
- een zwangerschapswens hebben;
- zwanger zijn;
- borstvoeding geven.
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
De Hoge Gezondheidsraad geeft volgende adviezen op basis van wetenschappelijke bevindingen (5):
1. Zwangere vrouwen
Alle zwangere vrouwen worden het best prioritair gevaccineerd, wegens hun verhoogd risico op ernstige covid-19 en het risico op een premature bevalling. Zwangere vrouwen die het vaccin wensen, krijgen steeds een mRNA-vaccin (Pfizer of Moderna). Het vaccin kan in ieder trimester van de zwangerschap worden toegediend.
2. Vrouwen die zwanger willen worden
Er is geen bezwaar tegen vaccinatie van vrouwen met zwangerschapswens. Je moet een zwangerschap hiervoor niet uitstellen.
3. Vrouwen die borstvoeding geven
Vrouwen die borstvoeding geven, mogen met alle beschikbare vaccins ingeënt worden.
Ondertussen (november 2021) werden wereldwijd miljoenen zwangere vrouwen gevaccineerd. Uit de verzamelde gegevens blijkt dat de vaccinatie effectief en veilig is, zowel bij vrouwen vlak voor de zwangerschap, tijdens de zwangerschap als na de bevalling (6).
Wanneer zij gevaccineerd zijn, genieten ook hun pasgeborenen tijdelijke bescherming. Er werd aangetoond dat pasgeborenen via de moederkoek antistoffen meekrijgen tegen het virus en dus tijdelijk beschermd zijn tegen corona (7). Hoewel dit nog niet onderzocht werd, lijkt het logisch dat vaccinatie ook de doodgeboortes als gevolg van covid zal tegengaan.
Tot slot is ook de boostervaccinatie belangrijk voor zwangere vrouwen. Daarbij gelden dezelfde regels als voor de rest van de bevolking.
Conclusie
Covid bij zwangere vrouwen kan ernstiger verlopen dan bij niet zwangere vrouwen, met meer kans op opname en beademing tot gevolg. Om de moeder optimaal te kunnen behandelen, is verlossing van de baby soms nodig. Covid leidt daardoor tot meer vroeggeboorten wat een hogere kans geeft op complicaties bij de pasgeborene, alsook sterfte van de baby. Soms haalt ook de mama het niet. Tenslotte zien we ook dat het coronavirus schade kan veroorzaken ter hoogte van de moederkoek wat ook soms leidt tot een doodgeboorte.
Vaccinatie kan dit grotendeels voorkomen. Tijdens de vierde golf met de zeer besmettelijke deltavariant van het coronavirus belandden opvallend meer niet-gevaccineerde zwangere vrouwen met ernstige Covid in het ziekenhuis. De vaccinatie is veilig en effectief op elk moment van de zwangerschap. Ook wordt een boostervaccinatie aanbevolen aan zwangere vrouwen, volgens de regels die gelden voor de algemene bevolking.
