Waar komt dit nieuws vandaan?
Een gezamenlijk persbericht van Universiteit Hasselt en Universiteit Maastricht stelt dat bijna drie maanden na de eerste symptomen van covid-19 een deel van de coronapatiënten nog steeds ernstige klachten heeft (1).
Ruim negen op de tien ondervraagden die een milde vorm van covid-19 doormaakten en thuis konden uitzieken, geeft aan problemen te hebben met simpele dagelijkse activiteiten. De meest genoemde symptomen drie maanden na de diagnose zijn:
De onderzoekers stellen dat we de resultaten van dit onderzoek niet mogen veralgemenen. Ze richtten de bevraging namelijk enkel aan leden van twee Facebookgroepen voor mensen die na een milde covid-19 met problemen blijven kampen. De Vlaamse Facebookgroep “Coronapatiënten met langdurige klachten” telt ongeveer 2.000 leden en de Nederlandse groep telt meer dan 13.000 leden. Het merendeel van deze leden (83%) verkeerde naar eigen zeggen in goede gezondheid voor de coronabesmetting.
De onderzoekers vermoeden dat angst en sociale isolatie een deel van de verklaring vormen voor de blijvende klachten. De vraag rijst of het virus er nog voor iets tussen zit.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Een aanslepende vermoeidheid en spierpijn komen soms ook voor na andere infectieziekten, denk maar aan de ziekte van Lyme . Toch weten we niet hoe virussen of bacteriën nog lange tijd vermoeidheid en spierzwakte kunnen veroorzaken nadat een infectie is opgeklaard.
Onderzoek naar afwijkingen bij personen met een blijvende vermoeidheid na een infectie heeft niets opgeleverd. Er bestaan verschillende hypothesen over, zoals een overprikkeling van het immuunsysteem of een chronische sluimerende infectie van de hersenen, maar hiervoor ontbreekt elk bewijs. Er zijn alleen aanwijzingen voor enkele virusinfecties waarbij het virus na genezing nog sluimert in het lichaam, zoals bij klierkoorts, dat veranderingen in de spieren mogelijk kunnen leiden tot maandenlange vermoeidheidsklachten (2). Voor het coronavirus geldt dit vooralsnog niet.
Onderzoek over recente ernstige epidemieën met andere coronavirussen (SARS en MERS) toonde wel aan dat isolatie en het ontbreken van een behandeling zorgen voor angst, stress, slapeloosheid en depressiviteit (3). Maar daaruit blijkt ook dat de meeste mensen genezen zonder deze problemen. Voor de huidige coronapandemie werd ook al een sterke toename vastgesteld van het posttraumatisch stresssyndroom bij patiënten die een ernstige covid-infectie doormaakten (4).
We mogen de impact van een doorgemaakte covid-infectie, de isolatie en het gebrek aan behandeling zeker niet onderschatten. Deze infectie hakt er stevig in. De toekomst zal moeten uitwijzen of het virus zelf iets te maken heeft met de aanhoudende klachten.
Conclusie
Een aantal mensen blijft na het doormaken van een milde covid-infectie, waarvoor ze thuis konden uitzieken, worstelen met problemen als vermoeidheid, angst, depressiviteit en ademhalingsproblemen. Over hoeveel procent het gaat, is niet bekend. Op dit moment zijn er geen aanwijzingen dat het coronavirus er voor iets tussen zit. Wel toont onderzoek dat de psychologische impact van covid-19 groot is en minstens een deel van de verklaring vormt.
