Waar komt dit nieuws vandaan?

Belgische onderzoekers gingen na hoe we ons voelden in het begin van de quarantaine (1). Dergelijke verplichte opsluiting en intens samenleven in soms kleine ruimtes hebben een impact op het psychologisch evenwicht. De onderzoekers gebruikten dezelfde vragenlijst om het welzijn te meten als de Gezondheidsenquête van 2018 uitgevoerd door Sciensano, een nationaal wetenschappelijk instituut (2). De gegevens werden elektronisch verzameld in het begin van de coronacrisis, en ongeveer 15.000 personen namen deel aan het onderzoek. Dit waren de bevindingen:

• In 2018 verkeerde 18% van de bevolking in een situatie van psychologisch onbehagen, tegen 52% nu.
• Dit onbehagen steeg tot 67% wanneer een naaste die onder hetzelfde dak woont getroffen werd door het coronavirus, en tot 73% onder de deelnemers die zelf getroffen waren door het coronavirus.
• Het psychologisch onbehagen in coronatijden trof niet iedereen op dezelfde manier: de vrouwelijke respondenten hadden er meer last van dan mannen (56% tegen 42%).
• Verrassend is dat ouderen zich minder slecht voelen tijdens de quarantaine dan jongeren:
  • 64% van de 15-24-jarigen voelden zich minder goed;
  • 58% van de 35-44-jarigen;
  • en 32% van de 65-plussers.
• Slechts 17% van de deelnemers meldde dat de werkomstandigheden niet veranderd waren. Bijna de helft van de deelnemers werkte vaker van thuis uit, en een derde was niet meer aan het werk of had een deel van zijn inkomsten verloren sinds de quarantainemaatregelen. Deze laatste twee groepen hadden bijna 20% meer kans om psychologisch onbehagen te ondervinden.
• Veelvuldig gebruik van sociale media en fysiek minder actief zijn vergrootten de kans op zich slecht voelen. 

→ Meer informatie op: https://uclouvain.be/en/research-institutes/irss/covid-en-ik.html

Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?

We moeten voorzichtig zijn met het vergelijken van studies: het onderzoek van Sciensano in 2018 gebeurde bij 10.000 personen die representatief waren voor België. De studie in het begin van de coronaperiode steunt op de gegevens van 15.000 personen die vrijwillig deelnamen aan een online enquête. We weten dus niet of deze steekproef representatief is voor de bevolking. Zo hebben meer oudere personen geen internet, en zullen mensen met klachten sneller reageren op enquêtes dan mensen zonder klachten. Een gevoel van psychologisch onbehangen is niet hetzelfde als een diepe depressie, en waarschijnlijk zullen weinig mensen het leuk vinden om opgesloten te zijn.

Eigenaardig is dat personen die veelvuldig sociale media gebruiken, zich slechter voelen, terwijl je het omgekeerde zou kunnen verwachten. Hiervoor konden de onderzoekers geen verklaring geven.

Dit onderzoek bevestigt eerder onderzoek over dit onderwerp (3). Quarantainemaatregelen gaan gepaard met een negatieve impact op het psychologisch welbevinden, zo blijkt uit een overzichtsstudie van gelijkaardige maatregelen na de uitbraken van SARS, ebola en de Mexicaanse griep. De impact vergroot naarmate de quarantaine langer duurt, en gezondheidswerkers en mensen met een psychiatrische kwetsbaarheid riskeren de negatieve gevolgen ook na de quarantaine langer mee te dragen.

Conclusie

Een Belgische bevraging van 15.000 mensen in het begin van de quarantaine toont aan dat ongeveer de helft zich niet goed voelt en jonge mensen meer last hebben van de maatregelen dan oudere. Wie zelf ziek is of een naaste heeft die ziek is, heeft het nog moeilijker. We weten niet of deze enquête representatief is voor de Belgische bevolking.