Waar komt dit nieuws vandaan?

Het Europese Geneesmiddelenagentschap keurde het coronavaccin van het farmaceutisch bedrijf AstraZeneca eind januari goed, maar wees erop dat er te weinig gegevens waren om de werkzaamheid bij 65-plussers te kunnen beoordelen. De Wereldgezondheidsorganisatie stelt echter dat er geen enkele reden is om oudere personen het vaccin te ontzeggen (1).

België koos er op advies van de Hoge Gezondheidsraad voor om het vaccin voorlopig niet toe te dienen bij 55-plussers (2) en wacht verdere gegevens af.

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Het coronavaccin van AstraZeneca heeft voor volwassenen van 18 tot 55 jaar een werkzaamheid van 80%. Tegen een ernstige vorm van covid-19, met een ziekenhuisopname, beschermt het zelfs 100%. Je hebt dus nog een kleine kans om covid-19 te krijgen als je met dit vaccin gevaccineerd wordt, maar dan enkel een milde vorm. Dat blijkt uit de studies van AstraZeneca.

Van dit coronavaccin heb je ook twee spuitjes nodig. Drie weken na de eerste dosis ben je reeds voor 67% beschermd tegen covid-19. De tweede dosis, die lang genoeg na de eerste dosis wordt toegediend (bijvoorbeeld na 12 weken), verhoogt de bescherming tot 80%. De bescherming tegen een ernstige vorm van covid-19 is bijna volledig: uit de studies blijkt dat, vanaf 15 dagen na de toediening van de tweede dosis, geen enkele deelnemer opgenomen moest worden in het ziekenhuis voor covid-19 (3).

Ook personen ouder dan 55 jaar worden door dit vaccin beschermd. De werkzaamheid bij 55-plussers wordt in twijfel getrokken omdat de klinische studie over dit vaccin te weinig deelnemers uit die leeftijdsgroep telde. Bij dat kleine aantal bleek het vaccin wel degelijk te werken, maar de groep was te beperkt om algemene conclusies te kunnen trekken. Als het aantal deelnemers voor een bepaalde leeftijdsgroep klein zijn, kunnen de resultaten immers ook aan toeval te wijten zijn. Had AstraZeneca dat beter kunnen onderzoeken? Zeker. Wetende dat de doelgroep voor coronavaccinatie vooral ouderen zijn, hadden onderzoekers meer mensen van die categorie moeten opnemen in de studie.

Ondertussen is aangetoond dat de antistoffen die na de vaccinatie aangemaakt worden in het lichaam volledig gelijklopen bij jongere en oudere deelnemers (4). Daarom besliste de Wereldgezondheidsorganisatie op 10 februari dat het AstraZeneca-vaccin ook bij oudere personen werkzaam is. Ondertussen lopen nog studies bij 65-plussers in de Verenigde Staten en zien onderzoekers wat het AstraZeneca-vaccin teweegbrengt bij deze leeftijdsgroep in Groot-Brittannië. Die gegevens zullen nog meer duidelijkheid brengen.

De Wereldgezondheidsorganisatie vaardigt aanbevelingen uit voor de hele wereld, dus ook voor landen die enkel AstraZeneca-vaccins hebben. Sommige landen beschikken enkel over dit coronavaccin.

Conclusie

Het coronavaccin van AstraZeneca is veilig en biedt een goede bescherming (80% na de tweede prik). De bescherming voor 55-plussers is vergelijkbaar, maar deze leeftijdsgroep was niet goed vertegenwoordigd in de studies met het vaccin. Daarom beslisten sommige landen, waaronder België, om de vaccins voorlopig voor te bestemmen voor volwassenen tussen 18 en 55 jaar. Ondertussen zijn er meer gegevens beschikbaar en lijkt het AstraZeneca-vaccin even werkzaam voor de oudere leeftijdsgroep. Het is dus mogelijk dat het advies van de Hoge Gezondheidsraad herzien wordt.

Meer info: https://www.laatjevaccineren.be/vaccinatie-met-astrazeneca-vaccin-voor-een-aantal-groepen-van-18-tot-en-met-55-jaar