Waar komt dit nieuws vandaan?
Op de eerste dag van de coronavaccinatiecampagne in Nederland waarschuwt Theo Schetters voor de huidige mRNA-vaccins. Zijn boodschap werd in enkele dagen tijd meer dan een half miljoen keer bekeken. Volgens Schetters, die in Zuid-Afrika aan het hoofd staat van een bedrijf dat vaccins voor dieren ontwikkelt, is de vaccinatiecampagne overbodig:
- Hij gaat ervan uit dat veel mensen al immuun zijn voor het coronavirus en dus nooit covid-19 zullen ontwikkelen.
- Volgens hem overlijden de mensen die sterven ten gevolge van covid-19 in werkelijkheid door andere, ernstige ziekten, en kunnen ze niet geholpen worden met vaccinatie.
- Schetters plaatst bijgevolg vraagtekens bij de strategie om covid-19 aan te pakken.
- Hij stelt dat de ziekenhuizen helemaal niet overbelast zijn.
- Hij waarschuwt dat de nieuwe mRNA-technologie, gebruikt voor de vaccins van o.a. Pfizer en Moderna, je gezondheid op termijn kan schaden door auto-immuunziekten te veroorzaken.
- Het mRNA in die vaccins zou ertoe leiden dat je natuurlijke afweersysteem zodanig verstoord geraakt, dat het zich tegen je lichaamseigen weefsel kan keren.
Traditionele vaccins vs. mRNA-vaccins
Schetters, die benadrukt dat hij zelf geen antivaxxer is, ziet meer heil in traditionelere technieken voor vaccinontwikkeling, op basis van afgezwakte of gedode coronavirussen. Zulke traditionele vaccins bevatten viraal eiwit dat na injectie je antistofproductie op gang brengt.
De mRNA-vaccins bevatten daarentegen geen eiwit, maar een stukje genetisch materiaal van het coronavirus, dat de code draagt voor dat eiwit. Dat virale eiwit wordt vervolgens geproduceerd door menselijke cellen. Omdat die cellen het viruseiwit presenteren, kan dat volgens Schetters ertoe leiden dat het menselijk immuunsysteem zich tegen de eigen cellen keert en mensen auto-immuunziekten ontwikkelen.
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Immuniteit
SARS-CoV-2 is een recent virus (eind 2019), waarmee de meeste mensen nooit in contact gekomen zijn. Daarom is er sprake van een wereldepidemie (pandemie): aanvankelijk was niemand beschermd tegen dit nieuwe virus. Immuun zijn betekent dat je door eerder contact beschermd bent tegen een virus. Dat de meeste mensen immuun zijn voor covid-19, zoals Theo Schetters beweert, klopt dus niet.
Oversterfte
Het is evenmin zo dat mensen die stierven door covid-19 allemaal stierven aan een onderliggende ernstige aandoening. Covid-19 kan ook bij gezonde mensen een zeer ernstig ziektebeeld en overlijden veroorzaken. Er is sprake van een duidelijke oversterfte in de pandemie: veel meer mensen sterven in vergelijking met voorgaande jaren, als gevolg van deze corona-infecties. Wereldwijd zijn begin januari 2021 bijna 2 miljoen mensen overleden door covid-19.
Dat de ziekenhuizen niet overbelast zouden zijn, is een zeer pijnlijke uitspraak voor het zorgpersoneel.
Kritiek op mRNA-technologie
De uitspraken van Theo Schetters kaderen binnen een Nederlands collectief dat de huidige coronamaatregelen sterk overdreven vindt. Zijn kritiek op de mRNA-technologie is om volgende redenen niet gegrond:
- De mRNA-technologie wordt al sinds de jaren negentig onderzocht:
- als veelbelovende therapie bij kanker (de zogenaamde therapeutische vaccins, gemaakt op maat van de patiënt);
- voor diverse vaccins tegen infectieziekten, zoals zika, ebola, griep en hondsdolheid.
De werking van de technologie is goed bekend. Het grote obstakel bij de ontwikkeling van de huidige coronavaccins was het mRNA binnenloodsen in menselijke cellen, om de productie van viraal eiwit op gang te brengen. Daarin zijn onderzoekers geslaagd door het mRNA in te kapselen in een vetmanteltje.
- Je immuunsysteem reageert krachtiger op een mRNA-vaccin dan op een traditioneel vaccin. Daardoor kan je ook een hogere werkzaamheid verwachten: je weerstand tegen het virus wordt op alle niveaus geprikkeld (meer dan alleen antistofproductie).
- Het mRNA uit het vaccin kan niet binnendringen in de celkern en kan je DNA dus niet wijzigen. Bovendien wordt het binnen enkele uren afgebroken.
- De productie van mRNA-vaccins verloopt volledig synthetisch.
- Dat is makkelijker en kan sneller verlopen dan de productie van traditionele vaccins. Daarvoor moet je massa’s virussen kweken, afzwakken of doden en injecteren.
- mRNA-vaccins zijn daardoor ook zuiverder. Er kunnen geen celresten inzitten, zoals bij vaccins waarvoor virussen moeten gekweekt worden. Bijgevolg neemt de kans op allergie af.
- mRNA-medicijnen (therapeutische vaccins) werden de voorbije decennia getest bij meer dan 8 miljoen personen.
- Er zijn voorlopig geen aanwijzingen voor de ontwikkeling van auto-immuunziekten.
- Op basis van die informatie mogen we aannemen dat het gebruik van de mRNA-technologie verantwoord is (1).
- In theorie kunnen alle vaccins auto-immuunziekten veroorzaken, maar in werkelijkheid gaat het om een extreem zeldzame gebeurtenis.
- Auto-immuunziekten worden vaker uitgelokt door de infectie zelf.
- Ze kunnen ook spontaan optreden, zonder vaccinatie.
- mRNA-technologie voor vaccins wordt beschouwd als een veiliger alternatief voor vaccins op basis van afgezwakte virussen. Dat komt doordat mRNA-vaccins nooit infectieus kunnen worden, zoals het orale poliovaccin.
- mRNA-vaccins kunnen snel aangepast worden als het virus verandert (mutatie). Het volstaat dan om de mRNA-code te wijzigen.
- mRNA-vaccintechnologie wordt ook ingezet tegen virussen bij dieren.
Voor- en nadelen van mRNA-technologie
mRNA-technologie is veilig en heeft vele voordelen in vergelijking met traditionele vaccins. Maar de nieuwe vaccintechnologie heeft ook één logistiek nadeel: de mRNA-vaccins moet zeer koud bewaard worden.
mRNA-vaccins zullen mogelijk andere (traditionelere) vaccins in de toekomst verdringen: ze worden volledig synthetisch gemaakt, wat sneller en op termijn goedkoper kan.
Conclusie
mRNA-technologie wordt sinds de jaren 90 onderzocht als behandeling voor kankerpatiënten en voor de ontwikkeling van vaccins. Diverse mRNA-medicijnen zijn bij miljoenen mensen onderzocht. Dat onderzoek gaf tot nu toe geen aanwijzingen voor een risico op auto-immuunziekten. In geval van de eerste coronavaccins gaat het in geen geval om een roekeloos experiment. De uitspraken van Schetters over ernstige nevenwerkingen zijn ongefundeerd.
