Waar komt dit nieuws vandaan?

Onderzoekers van Oxford onderzochten hoe het coronavirus zich binnen een bevolking verspreidt (1). Ze gebruikten hiervoor onder andere de gegevens uit Wuhan, de Chinese miljoenenstad waar de coronapandemie begon. Het doel was om na te gaan of het mogelijk was om aan de hand van deze verspreidingsgegevens een mobiele applicatie (app) te ontwikkelen voor de smartphone.

In tegenstelling tot wat velen denken, is een persoon niet alleen besmettelijk wanneer hij of zij duidelijk ziek is, maar al enkele dagen voor de eerste symptomen opduiken. Dit noemen we de incubatieperiode. Deze sluwe strategie van het virus maakt het bestrijden van de epidemie moeilijker.

We zouden de personen die al besmet zijn, maar die nog niet ziek zijn, moeten kunnen isoleren om de verspreiding van het virus af te remmen. Eenmaal iemand klachten heeft, blijft hij thuis omdat hij ziek is.

De Engelse onderzoekers vonden dat de besmettingen op volgende wijze verliepen:

• 45% door iemand die al besmet is maar nog geen symptomen heeft;
• 5% door iemand die geen klachten heeft en er ook geen zal krijgen;
• 40% door iemand die symptomen heeft of ziek is;
• 10% door de omgeving (bijv. een besmette klink of een hoestbui van een omstaander).

Het spreekt voor zich zelf dat de eerste twee categorieën de moeilijkste zijn om te beïnvloeden. Je wordt namelijk besmet door iemand die zelf niet weet dat hij besmet is. Categorie drie kun je voorkomen met beschermende kledij, categorie vier door je handen regelmatig te wassen.

Onderzoekers denken er nu aan om een app te ontwikkelen die je kan downloaden op je smartphone en die je locatie kent. Wanneer een gebruiker besmet is met het coronavirus, dan wordt dit ingevoerd in de app. De app stuurt een waarschuwing naar de personen die in de buurt zijn geweest van de besmette persoon. Wie zo’n melding krijgt, heeft dus het risico om zelf besmet te zijn en gaat gedurende twee weken in vrijwillige thuisisolatie. Dergelijke maatregel zou volgens sommigen een algemene lockdown kunnen vermijden.

Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?

Het is belangrijk om te weten dat de onderzoekers uit Oxford geen app uittestten. Ze maakten een studie over het mogelijke nut van een dergelijke app.

Er zijn een aantal praktische problemen met zo’n app. Sommigen komen met veel mensen in contact, zoals winkeliers en scholieren. Als één van deze mensen besmet is met het coronavirus, kan dit al snel leiden tot het isoleren van ganse groepen die waarschijnlijk niet besmet zijn.

Anderzijds moet de besmette persoon zeer snel een test kunnen afleggen, om geen dagen rond te lopen en anderen te besmetten. Ook zou de hele bevolking de app moeten gebruiken, anders heeft dit weinig zin. Stel nog dat mensen de app massaal zouden downloaden, dan moeten ze hem ook nog gebruiken en de waarschuwingen in het oog houden.

Ten laatste, een app mag natuurlijk ook geen moderne versie worden van de middeleeuwse ratel die de melaatsen moesten gebruiken om hun komst te melden.

Het doel is om de verspreiding van het virus tegen te gaan: als elke besmette persoon minder dan één persoon besmet, dooft de epidemie uit. Als ze twee anderen besmetten, dan neemt de epidemie toe. De Britse onderzoekers berekenden dat als twee derde van de app-gebruikers in isolatie gaat wanneer dat nodig is, de epidemie zal uitdoven.

Conclusie

Onderzoekers bestudeerden hoe het coronavirus zich verspreidt binnen een bevolking en hoe je die kennis in een app zou kunnen gieten. Als tweederde van de bevolking zo’n app goed zou gebruiken en bij een waarschuwing vrijwillig in quarantaine gaat, kan dit de epidemie helpen uitdoven. Dat is de theorie. In de praktijk zou het hooguit een hulpmiddel zijn om de verspreiding van het virus te beperken, naast de andere maatregelen.