De invasie van Rusland blokkeert de uitvoer van belangrijke graansoorten zoals tarwe uit Oekraïne. Sancties tegenover Rusland bemoeilijken dan weer de uitvoer van Russisch graan. Frans president Emmanuel Macron en Duitse bondskanselier Olaf Scholz onderhandelen daarom met Vladimir Poetin om de uitvoer van graan ongehinderd te kunnen verderzetten.

Rusland en Oekraïne zouden samen “een derde van de tarwe in de wereld produceren”, zo stellen De Standaard, HLN en NU.nl op 28 mei in een artikel over de situatie. Twee maanden eerder meldden Radio 1 en VRT NWS nog dat het om een kwart van de wereldwijde tarweproductie zou gaan.

Rusland en Oekraïne produceren samen 15% van de tarwe in de wereld, geen 33%

De Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) van de Verenigde Naties houdt statistieken bij over de globale productie aan tarwe. De tabel hieronder toont de top 10 van landen die de meeste tarwe produceerden in 2020, het jaar met de recentst beschikbare data. De gegevens van FAO kan je hier zelf raadplegen door ‘wheat’ te selecteren bij ‘Items’ en ‘production quantity’ bij ‘Elements’.

Productie van tarwe per land in 2020. Bron: FAO.

In totaal werd in 2020 meer dan 760 miljoen ton aan tarwe geproduceerd. China is de grootste tarweproducent, maar ook Rusland en Oekraïne vinden we terug op plaats 3 en plaats 8.

Opgeteld zijn Rusland en Oekraïne samen goed voor 14,5% van de wereldwijd geproduceerde tarwe. In 2019 was dit 13,4%. Ook de jaren daarvoor schommelde dit percentage tussen 13% en 15%. Het gaat dus om minder dan “een kwart” of “een derde”, zoals verschillende media rapporteerden.

Kwart van globale tarwe-export komt uit Oekraïne en Rusland

Mogelijks doelden De Standaard en HLN niet op de totale tarweproductie, maar enkel op de export van tarwe. Begin maart berichtten diverse media immers dat tarwe vanuit Oekraïne en Rusland goed zou zijn voor “meer dan een kwart van de wereldwijde tarwe-export”.

Ook voor de uitvoer van tarwe van en naar verschillende landen houdt FAO statistieken bij. In 2020 exporteerde Rusland 37 miljoen ton en Oekraïne 18 miljoen ton aan tarwe. Opgeteld komt dit overeen met 28% van de wereldwijde tarwe-export (9% uit Oekraïne en 19% uit Rusland). Ook het jaar voordien was dit rond 25%.

Het klopt dus dat meer dan een kwart van de geëxporteerde tarwe uit een van de 2 landen komt.

Grootste deel van de tarwe in de wereld dient niet voor export

Het verschil tussen tarweproductie en -export komt doordat er maar een deel van de geproduceerde tarwe wordt verhandeld naar andere landen. In 2020 diende 198 miljoen ton voor export, wat overeen komt met 26% van het totaal aan tarwe dat jaar. Wereldwijd wordt de meeste tarwe – ongeveer driekwart – dan ook geconsumeerd in het land van herkomst.

Conclusie

Het klopt niet dat Rusland en Oekraïne een derde van de tarwe in de wereld produceren. Wanneer we enkel de export van tarwe in rekening nemen, zijn de 2 landen wel goed voor meer dan een kwart daarvan. Kijken we daarentegen naar de totale productie, dan komt ongeveer 15% van de tarwe in de wereld uit Rusland en Oekraïne.