Waar komt dit nieuws vandaan?
Op verschillende vaccin-kritische platformen in binnen- en buitenland en op sociale media circuleren sceptische berichten over het vaccinatiebeleid. Daarin wordt aangegeven wordt dat de verantwoordelijken zich binnenkort zullen moeten verantwoorden voor het gerecht. Soms is er zelfs sprake van het Internationaal Strafhof van Den Haag (1).
Waarom? De vaccinatiecampagne zou een misdaad tegen de mensheid zijn. Mensen zouden zonder toestemming deelnemen aan een medisch experiment, wat in strijd is met de Neurenbergcode. Deze code omvat een aantal ethische principes om proefpersonen van medische experimenten te beschermen. Ook de invoering van de vaccinatiepaspoorten zou in strijd zijn met deze code.
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Processen en code van Neurenberg
Na de Tweede Wereldoorlog werden in het Duitse Neurenberg verschillende strafprocessen gehouden. Daarin werd beraadslaagd over de verantwoordelijken van misdaden tegen de mensheid begaan door nazi-Duitsland. Tijdens een van deze processen, het zogenaamde artsenproces, stonden 23 beklaagden terecht voor hun betrokkenheid bij medische experimenten op krijgsgevangenen, gevangenen in concentratiekampen en inwoners van bezette gebieden, zonder dat die personen toestemming hadden kunnen geven. Uit dit proces vloeide de code van Neurenberg voort.
De Neurenbergcode omvat een aantal ethische principes waaraan medische experimenten moeten voldoen ter bescherming van de deelnemers. Een centraal punt is het begrip geïnformeerde toestemming. Dit houdt in dat proefpersonen enkel vrijwillig, zonder enige vorm van beperking of dwang en pas na voldoende verstaanbare informatie over de mogelijke voor- en nadelen, kunnen deelnemen aan experimenten.
De Neurenbergcode is zelf niet rechtsgeldig, maar werd gebruikt als uitgangspunt voor wetgeving hieromtrent, zoals de Verklaring van Helsinki en de Belgische wet inzake experimenten op de menselijke persoon. Vandaag moet je je als onderzoeker en arts dus, volledig terecht, aan strikte regels houden wanneer je medische experimenten opzet.
Geen schending
Wanneer vaccin-kritische personen aangeven dat de vaccinatiecampagne een inbreuk is tegen de Neurenbergcode, slaan ze de bal mis. De code gaat specifiek over medische experimenten, terwijl de vaccinatiecampagne geen experiment is:
- De gebruikte coronavaccins voldoen aan alle veiligheids- en kwaliteitseisen.
- Het gebruik van de vaccins werd goedgekeurd door controle-instanties zoals het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA).
- De klinische studies die aan deze goedkeuringen voorafgingen, vormden de experimentele fase. De mensen die aan deze studies deelnamen, deden dat vrijwillig en nadat ze grondig geïnformeerd werden.
Hoewel de coronavaccinaties geen deel uitmaken van een experiment, is het ook hier noodzakelijk om geïnformeerde toestemming te geven (zoals voor elke medische handeling). Maar dat is dus niet vanwege de Neurenbergcode. Die geïnformeerde toestemming wordt ook gegeven:
- Alle info over de vaccins is vrij beschikbaar en wordt zo goed mogelijk verspreid.
- Iedereen die dit wil, kan zich informeren.
- De vaccinatie is niet verplicht: iedereen heeft de vrije keuze om zich te laten vaccineren (2-4).
Opvolgstudies en bijwerkingen
Een bijkomende stelling die regelmatig wordt aangehaald door vaccin-kritische personen is dat er nog opvolgstudies lopende zijn, onder meer om de bijwerkingen van de vaccins te monitoren. Want als de campagne geen experiment is, waarom lopen er dan nog studies?
Dergelijke studies, gekend als de fase 4-studies, worden altijd uitgevoerd wanneer nieuwe geneesmiddelen of vaccins op de markt komen. Hoewel onderzoekers in de studiefase heel veel te weten komen over nieuwe medicatie/vaccins, kunnen ze niet alles vooraf in kaart brengen. Om daaraan tegemoet te komen, werden de fase 4-studies bedacht (2-4).
Wat met het vaccinatiepaspoort?
Er zijn verschillende gegronde argumenten die voor of tegen een vaccinatiepaspoort pleiten. Dat debat moet effectief gevoerd worden. Maar het moet gebaseerd zijn op accurate en relevante argumenten. De Neurenbergcode is dat in deze context niet. Door deze code als argument naar voor te brengen, ondermijnen tegenstanders het debat. Ook de vaccinatiepaspoorten zijn geen experimentele procedure, waardoor de Neurenbergcode hierop niet van toepassing is (2-4).
Verwerpelijke vergelijking
Behalve de Neurenbergcode bestaan er nog een heleboel andere richtlijnen, verdragen en wetteksten, die bovendien wel juridisch afdwingbaar zijn, die ethische en kwalitatieve eisen opleggen aan medische experimenten (bijv. het Verdrag van Helsinki). Niet toevallig kiezen anti-vaxxers ervoor om naar de Neurenbergcode te verwijzen. De code is immers onlosmakelijk verbonden met de praktijken van de nazi’s in de Tweede Wereldoorlog. Hoewel de posts op sociale media geen expliciete verbanden leggen, proberen ze op die manier wel een mentale link te leggen tussen de experimenten in de concentratiekampen en de vaccinatiecampagne. De beweringen spelen dus in op ons gevoel, een belangrijk kenmerk van misinformatie. Zulke beweringen worden namelijk vaker gedeeld, en verspreiden zich als een lopend vuurtje.
Als je de Neurenbergcode al zou willen inroepen, dan zou dat enkel relevant zijn voor de klinische studies van de vaccins. Maar ook daar is de vergelijking niet op haar plaats, en vormt ze een blamage voor de mensen die in het verleden werkelijk een groot onrecht werd aangedaan. De huidige klinische studies verliepen namelijk allemaal zoals het hoort, en zonder dwang of uitbuiting (2-4).
Conclusie
De Neurenbergcode is voortgekomen uit een strafproces tegen nazi-Duitsland. De code is enkel van toepassing op medische experimenten. Omdat de vaccinatiecampagne geen experiment is, is de code hier helemaal niet op zijn plaats. De gebruikte coronavaccins werden goedgekeurd na degelijke klinische studies. Bovendien is het moreel verwerpelijk om de vaccinatiecampagne te vergelijken met een van de donkerste episodes uit onze geschiedenis.
