Waar komt dit nieuws vandaan?

Een alerte lezer stuurt ons een website door die op 27 oktober een artikel online plaatste met de titel ‘Waarom wordt er gelogen over de covid-cijfers?’ (1). Onder een opsomming van open vragen vind je een link die meteen doorverwijst naar een webshop. Daar kan je supplementen kopen onder de kop ‘Bescherm jezelf tegen covid-19’.

Het is niet duidelijk wie de beheerders van de website zijn. Er staat enkel te lezen dat de website een initiatief is van de oprichter en voormalig uitgever van het grootste gezondheidsmagazine in België. Over welk magazine het gaat, is een raadsel.

Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?

De Belgische coronacijfers zijn afkomstig van Sciensano. Dat is een wetenschappelijk referentie-instituut in Brussel, waar meer dan 700 personen dagelijks hun werk doen om de gezondheid van de bevolking, de dieren en de omgeving in België te vrijwaren (2). Daarvoor heeft Sciensano verschillende netwerken opgezet, onder andere met medische laboratoria en met huisartsen. Om een overzicht te verkrijgen van de corona-epidemie, brengt Sciensano gegevens uit verschillende bronnen bij elkaar. Zo verzamelt het instituut gegevens over bevestigde coronagevallen in medische laboratoria, gehospitaliseerde coronagevallen en sterfgevallen. Op basis van die gegevens stellen ze dagelijks rapporten op (3). 

Ideale cijfers bestaan niet

Een probleem is natuurlijk dat er geen ideale cijfers bestaan. Elk cijfer heeft voor- en nadelen:

• Het totale aantal personen dat besmet is met het coronavirus, is afhankelijk van het aantal tests. Extreem gesteld zal je nooit gevallen vinden als je niet test.
• Het aantal personen dat ziek is door het coronavirus geeft eigenlijk ook maar een deel van de epidemie weer, namelijk alleen die mensen die besmet zijn en ziek worden. Mensen kunnen ook drager zijn van het coronavirus, maar niet ziek worden.
• Het aantal personen opgenomen in het ziekenhuis is een betrouwbaar cijfer. Een stijging betekent een verdere verspreiding van de epidemie. Maar dat cijfer zegt ook niets over besmette personen die niet of weinig ziek zijn.
• De sterfte door het coronavirus is eveneens een betrouwbaar cijfer, maar zegt ook niets over besmette personen die niet of weinig ziek zijn. Bovendien stijgt het sterftecijfer pas laat in een epidemie: de meeste mensen zijn weken ziek voordat ze sterven.

Dagcijfers vs. 7-dagen-gemiddeldes

Een laatste punt is de weergave van de cijfers: kiezen we voor een dagcijfer of voor een 7-dagen-gemiddelde? Dat laatste cijfer wordt steeds berekend door het gemiddelde te nemen van de laatste 7 dagen. De dalingen die de dagcijfers laten zien, zijn niet aanwezig in het 7-dagen-gemiddelde. De dagcijfers dalen telkens tijdens de weekends: dat komt doordat er dan minder aangiftes zijn, niet door een daling van de epidemie. De dagcijfers geven ook een sterke stijging weer na de weekends: een soort inhaalbeweging. In het 7-dagen-gemiddelde zijn die sterke schommelingen beperkt. 

Verwarring zaaien

Over de website die suggereert dat de coronacijfers niet correct zijn, kunnen we geen uitspraken doen. We weten wel dat websites die proberen twijfel te zaaien volgende essentiële zaken nooit vermelden:

• Waarom zou de overheid liegen over het coronavirus?
• Waarom zouden wetenschappers de cijfers opblazen?

Om vaccinatie te stimuleren, is een zwak argument. Een coronavaccin zal immers, zoals het griepvaccin, niet verplicht zijn.

In een aantal gevallen scheppen dergelijke websites verwarring om voedingssupplementen te verkopen met onder andere vitamine D, als wonderbaarlijke ‘oplossing’ in een zogezegd bedorven wereld. Van zulke supplementen is echter niet aangetoond dat ze je weerstand tegen het coronavirus verhogen.

Conclusie

Een aantal websites betwijfelt de juistheid van de coronacijfers. Ideale cijfers bestaan niet, omdat niet iedereen dagelijks kan getest worden. Elk epidemiecijfer heeft ook voor- en nadelen, maar geen enkel cijfer liegt. Dat in tegenstelling tot websites die verwarring proberen te zaaien, bijvoorbeeld om voedingssupplementen te verkopen.