Waar komt dit nieuws vandaan?
Multiple sclerose is een neurologische aandoening waarbij het isolerend eiwitomhulsel rondom zenuwuitlopers in hersenen en ruggenmerg (myeline) wordt aangevallen door het eigen afweersysteem. Daardoor worden signalen niet meer goed doorgestuurd, met gangstoornissen en andere problemen tot gevolg. De ziekte kent een grillig verloop en er bestaat geen afdoende behandeling. Het enige wat men kan doen is het afweersysteem onderdrukken, in de hoop dat myeline minder snel wordt afgebroken.
Amerikaanse onderzoekers testten meer dan 700 geneesmiddelen, die gebruikt worden voor allerlei indicaties, in de hoop dat sommige moleculen een effect zouden hebben op het isolerend omhulsel rond zenuwvezels. Dit omhulsel, myeline genoemd, groeit uit welbepaalde stamcellen. Doel was nagaan of sommige geneesmiddelen deze stamcellen kunnen prikkelen om myeline aan te maken. Bij één van de geteste middelen lukte dat inderdaad. Het gaat om miconazole, het actieve bestanddeel uit een schimmelwerende crème die onder andere gebruikt wordt om voetschimmels te behandelen. Bij genetisch gemanipuleerde proefmuizen met MS zorgde miconazole ervoor dat de deels verlamde muisjes beter konden bewegen, omdat het myeline-omhulsel van de zenuwcellen zich grotendeels had hersteld.
Dit biedt een nieuw aanknopingspunt voor de behandeling van MS, omdat geneesmiddelen tegen de ziekte vooral werken op het afweersysteem en niet op de aanmaak van myeline. Het gaat om labotests en dierproeven; het middel moet nu verder worden onderzocht bij patiënten.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Bestaande geneesmiddelen testen voor nieuwe indicaties heeft als voordeel dat ze sneller kunnen getest worden bij patiënten, omdat de veiligheid van deze producten al uitgebreid werd aangetoond. Men kan dus een tijdrovende onderzoeksfase overslaan.
Het probleem met miconazole is wel dat dit momenteel enkel lokaal gebruikt wordt. Om het te kunnen gebruiken in tabletvorm, moet deze nieuwe toedieningsweg ook wel getest worden, wat het onderzoek opnieuw vertraagt. Het is namelijk niet uitgesloten dat een perorale vorm nieuwe nevenwerkingen aan het licht brengt, en dan moet men trachten de molecule aan te passen zodat ze beter wordt verdragen.
Het gaat om een beloftevol onderzoek in een vroeg stadium dat van zeer nabij wordt opgevolgd door MS-experts.
Conclusie
De schimmelwerende molecule miconazole heeft een verrassend gunstig effect bij proefmuizen waarbij MS geïnduceerd werd. De muisjes bewegen makkelijker en de zenuwaantasting herstelt gedeeltelijk na toediening van dit product. Dat betekent nog geen onmiddellijke doorbraak voor MS-patiënten, maar kan wel leiden naar een nieuw geneesmiddel op middellange termijn.
