factcheck

Inzittenden van elektrische voertuigen zouden langzaam vermoord worden door elektromagnetische stralingen. Dat beweert een gezondheidscoach in een video op Instagram. De video vergelijkt elektrische voertuigen zelfs met een microgolfoven die de inzittenden roostert. Elektrische wagens produceren elektromagnetische velden, maar die zijn niet te vergelijken met een microgolfoven. Wetenschappelijk onderzoekt toont aan dat elektrische wagens de blootstellingslimieten niet overschrijden en inzittenden zich dus geen zorgen hoeven te maken.

factcheck

Online gaat rond dat je een ei kan koken door het tussen gsm's te houden. Volgens de berichten zouden gsm's daarom hersentumoren veroorzaken. Dat klopt niet: het gaat om een hoax die al twintig jaar de ronde doet. Gsm’s produceren niet genoeg watt om eieren te koken. Net als radio’s, televisies en microgolfovens produceren gsm's radiogolven. Maar in tegenstelling tot ioniserende straling, zoals röntgenstraling, zijn die niet kankerverwekkend.

factcheck

Op de nieuwssite van HLN staat dat een paarse tong kan betekenen dat je kanker hebt. Het artikel verwijst naar een Irakese studie over artificiële intelligentie, maar daaruit volgt die conclusie niet. Volgens oncologen kan de kleur van je slijmvliezen wel iets over je gezondheid vertellen, maar is het te kort door de bocht om een paarse tong aan kanker te koppelen.

factcheck

Op sociale media wordt een foto verspreid van een Israëlische soldaat die vlak voor gebombardeerde huizen in een zetel zit aan een tafel met koekjes en koffie. De foto van de Israëlische soldaat werd hoogstwaarschijnlijk bewerkt door Generatieve artificiële intelligentie. Vreemde fouten, zoals een koffietas met twee oren en een zwevende fles, wijzen daarop. Ook een beeldmanipulatie-analyse toont sporen van manipulatie bij de tafel.

factcheck

Online gaan beelden rond die zouden aantonen dat de bosbranden in Hawaï veroorzaakt werden door laserstralen van zogenaamde ‘directed energy weapons’. De berichten op sociale media impliceren dat de natuurbranden met opzet werden aangestoken door overheidsinstanties. Analyse van de beelden toont aan dat het gaat om misleidende video’s en afbeeldingen.

factcheck

Een video op Twitter zou aantonen dat Britse supermarkten een digitaal paspoortensysteem hanteren om burgers die op een zwarte lijst staan de toegang tot voedsel te weigeren. Dat klopt niet. De video werd opgenomen in een ALDI Shop & Go supermarkt. Die werkt met QR-codes en slimme camera’s, maar niet met een zogenaamd ‘digitaal paspoortensysteem’.

factcheck

Een bericht op Facebook belooft dat je advertenties kunt vermijden door het bericht zelf te kopiëren en delen. Door het bericht te plaatsen, zou je het algoritme van Facebook omzeilen. Maar het werkt niet. Advertenties vermijden kan niet via Facebook. Het installeren van een adblocker kan wel het zien van advertenties verminderen, maar is niet waterdicht.

factcheck

Volgens sommige berichten op sociale media en alternatieve nieuwssites zijn de nieuwe goedgekeurde boosters tegen het coronavirus niet op mensen getest. De realiteit is complexer want er zijn verschillende geüpdatete vaccins op de markt gekomen. Allen werden veilig bevonden door het Europees Geneesmiddelenbureau.

factcheck

Op sociale media circuleren berichten dat elektrische wagens schadelijk zijn voor het milieu. De oorzaak hiervan zouden de accu’s van elektrische auto's zijn. Zo zou 200.000 kg grond uitgegraven worden om één accu te maken. Hoeveel grond verwerkt moet worden voor één batterij valt moeilijk te achterhalen. Maar volgens verschillende experts zijn de cijfers die rondgaan een overschatting. In totaliteit is een elektrische wagen milieuvriendelijker dan een wagen op fossiele brandstof. Want na enkele duizenden kilometers rijden, compenseert een elektrische wagen de milieulast van de productie.

factcheck

Op TikTok en YouTube circuleren video’s van een zwart gat dicht bij aarde. Deze beelden zijn hoogst onwaarschijnlijk omdat het een buitengewone fenomeen is. Als een zwart gat zo dicht bij de aarde voorkomt, zou dat het einde van onze planeet kunnen betekenen. Daarnaast is het onmogelijk om met een smartphone beelden van een zwart gat vast te leggen. Dit kan enkel met behulp van verschillende telescopen. De video’s die circuleren werden dan ook gecreëerd door een knap staaltje werk van CGI.

factcheck

Online staat te lezen dat de uitbraak van het apenpokkenvirus vorig jaar al met grote precisie werd voorspeld. Wijst dat niet op een complot? Niet echt. Er vond inderdaad een simulatie-oefening plaats voor een apenpokkenuitbraak. Het gaat om een fictieve simulatie die toevallig gelijkenissen vertoont met de huidige, echte uitbraak.

factcheck

Volgens de Nederlandse website OpinieZ ontdekte ‘The Turbine Group’, een groep Noorse onderzoekers, dat windmolens 62 kilogram per jaar per turbine aan microplastic verliezen in het milieu. Zij gebruikten hiervoor een onderzoeksrapport van de Universiteit van Strathclyde. De gegevens uit de Strathclyde studie werden echter onjuist toegepast. De werkelijke cijfers voor erosiemateriaal bij windturbines liggen veel lager.

factcheck

Tal van ruimtevaartorganisaties maken zich zorgen over het groeiende gevaar van ruimtepuin, zowel voor de bemande als onbemande ruimtevaart. De film Gravity toont de gevolgen van een botsing met dat puin: vernielde satellieten zetten een kettingreactie in gang die uiteindelijk tot de vernietiging van het ISS leidt. Hoe gevaarlijk zijn zulke botsingen eigenlijk en hoe realistisch is dat filmscenario?

explainer

Een vijfde van de Belgen draagt een wearable. Ook het aanbod van fitnessapps wordt steeds zichtbaarder. Heeft die technologie werkelijk nut?

factcheck

Op sociale media verschijnen wereldwijd berichten dat het coronavirus COVID-19 eigenlijk het resultaat zou zijn van de ingebruikname van 5G-technologie. Of sterker: dat er helemaal geen virus is, maar dat de ziektesymptomen eigenlijk massale neveneffecten op onze gezondheid zijn, veroorzaakt door 5G. Ook in Vlaanderen beginnen deze berichten op te duiken.

factcheck

Whatsapp is sinds het begin van de coronacrisis een broeihaard geworden van desinformatie. Sinds enkele dagen circuleert een bericht via Whatsapp waarin men voor drie dingen waarschuwt: 1) niet op een video genaamd Martinelli klikken, omdat deze je telefoon hackt, 2) niet de update naar Whatsapp Gold maken, en 3) niet opnemen wanneer een bepaald nummer je belt, want dat zou je handenvol geld kosten. Wij kregen de voorbije dagen dit bericht uit verschillende hoeken doorgestuurd, van onder andere de mama, de tante, vrienden, enz. Goed bedoeld uiteraard … maar fake.

explainer