Waar komt dit nieuws vandaan?
Schotse onderzoekers gingen na of de intellectuele aftakeling die optreedt bij het ouder worden, afgeremd kan worden door regelmatig puzzels en kruiswoordraadsels op te lossen (1). Ze volgden 498 deelnemers geboren in 1936 bij wie ze, met behulp van gestandaardiseerde vragenlijsten, de intellectuele activiteit en capaciteiten evalueerden. Opmerkelijk was dat deelnemers die graag kruiswoordraadsels en andere woordpuzzels oplossen op de leeftijd van 64 jaar hoger scoorden op cognitieve testjes (voor geheugen en concentratie), maar dat deze intellectuele capaciteiten daarna in dezelfde mate daalden en vergelijkbaar waren met de scores van mensen die nooit kruiswoordraadsels invullen.
Van alle deelnemers aan deze studie werd op 11-jarige leeftijd een IQ-test afgenomen (IQ staat voor intelligentiequotiënt). De relatie tussen deze IQ-test en latere studies was zeer laag.
De conclusie van de studie is dat een regelmatige intellectuele activiteit, zoals kruiswoordraadsels invullen, de geest wel scherp kan houden, maar dat het geen dementie kan voorkomen.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Het volgen van een groep mensen gedurende een bepaalde termijn zonder interventie is een waarnemingsstudie. Dergelijke studies zijn interessant om relaties aan te tonen, maar niet om oorzakelijke verbanden te leggen.
Deelnemers met een hoger IQ zijn dikwijls bevoordeeld in onze maatschappij: ze volgen vaker een hogere opleiding, waardoor ze toegang hebben tot beter betaald werk. Anderzijds kunnen deelnemers die beter scoren gezondere eet- en leefgewoonten hebben, wat de uitslag van een waarnemingsstudie eveneens gunstig kan beïnvloeden.
Een probleem om de resultaten van deze studie te interpreteren, is het feit dat veel deelnemers vroegtijdig uitvielen: 96 deelnemers van de oorspronkelijke 498 namen deel aan de laatste fase van de studie. In totaal waren 13 personen spoorloos, 57 overleden en weigerden 332 nog deel te nemen. Men kan moeilijk uitsluiten dat dementerende deelnemers niet verder deelnemen aan de studie, wat de uiteindelijke resultaten kan beïnvloeden. Anderzijds werd het IQ gemeten op de leeftijd van 11 jaar, maar de validiteit van die test is niet bekend.
Om het verband tussen intellectuele activiteit en dementie grondig te bestuderen, zou men een groep volwassenen moeten vragen om dagelijks kruiswoordraadsels op te lossen, en deze groep vergelijken met een controlegroep die dat niet doet. In beide groepen moet men dan het voorkomen van dementie registreren. Dergelijke studies zijn uiteraard niet evident.
Conclusie
Hoewel kruiswoordraadsels en andere puzzels zorgen voor betere scores op intellectuele tests, zoals geheugen- en concentratietests, kunnen ze op termijn niet beschermen tegen dementie.
