Bezorgen rokende oma’s hun kleindochters autisme?

Waar komt dit nieuws vandaan?

Deze Britse studie maakte gebruik van gegevens verzameld in de grootschalige en langlopende ‘AVON’-studie (Avon longitudinal study of parents and children) waarin 14.062 kinderen worden opgevolgd. Er werd gekeken naar de invloed van roken in de zwangerschap van de moeder en van de grootmoeder aan moeders en vaders kant op het voorkomen van kenmerken van autisme bij het kind (1). Meer bepaald werden aan de kinderen scores toegekend omtrent sociale vaardigheden, sociale communicatie en temperament (emotionele interacties met anderen, sociale omgang, enz.). Ook werd gekeken welke kinderen de diagnose autisme hadden gekregen. Volgende vaststellingen werden gemaakt: wanneer de grootmoeder aan moederszijde gerookt had in de zwangerschap, liep de kleindochter 67% meer kans op autisme-kenmerken (vooral sociale communicatievaardigheden), op voorwaarde dat de moeder niet had gerookt in de zwangerschap. Voor kleinzonen met een rokende oma ging dit niet op. Rookgedrag van de grootmoeder van vaderszijde had geen impact op autismeverschijnselen bij de kleinkinderen. Wanneer geen rekening gehouden werd met het rookgedrag van de moeder, maar enkel met het rookgedrag van de grootmoeder langs moederszijde, dan vond men voor alle kleinkinderen een grotere kans op de diagnose autisme.

Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?

Doel van de studie was nagaan of er een verband bestaat tussen roken in de zwangerschap en autisme, over enkele generaties heen. De resultaten zijn verwarrend en rommelig: eigenlijk roepen ze meer vragen op dan antwoorden te geven. Het belangrijkste verband – tussen oma’s rookgedrag in de zwangerschap en het gedrag van haar kleindochter – is gebaseerd op vragenlijsten over sociale vaardigheden, en niet op de diagnose autisme. Dergelijke vragenlijsten zijn op zich niet helemaal nauwkeurig en bovendien betekent een moeilijke sociale communicatie nog lang niet dat je autistisch bent.

Conclusie

Deze studie is verwarrend en rommelig en biedt geen antwoord op de vraag of roken in de zwangerschap, van grootmoeder of moeder, enige impact heeft op de diagnose autisme. Te nemen met een flinke korrel zout.