Waar komt dit nieuws vandaan?
Onderzoekers van de Universiteit Hasselt volgden 140 revaliderende hartpatiënten op. De helft van hen kreeg een toestelletje mee naar huis dat hen aanspoorde om meer aan lichaamsbeweging te doen, bovenop de traditionele revalidatieoefeningen in het ziekenhuis. Via het internet werd hun activiteit vanop afstand opgevolgd met behulp van sensoren, zoals een stappenteller en een hartslagmeter. Deze gegevens werden automatisch doorgezonden naar een centraal platform. De patiënt kreeg via e-mail of SMS feedback en werd zo op afstand gecoacht. Hun lichamelijke fitheid werd vergeleken met een controlegroep die niet vanop afstand werd gemonitord. De conditie van de patiënten die aan telerevalidatie deden ging er meer op vooruit dan die van de andere patiënten. Over het verloop van 1 jaar werden ze bovendien gemiddeld een halve dag minder in het ziekenhuis heropgenomen, wat aanleiding gaf tot een besparing van 500€ per patiënt.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Dit is een degelijk uitgevoerde studie die kadert in een wereldwijde wetenschappelijke interesse in telegeneeskunde. De hoop is om patiënten zo kort mogelijk in het ziekenhuis te houden, zorgverstrekkers en ziekenhuizen te ontlasten, en mogelijk kosten te besparen. De voornaamste vaststelling van de Limburgse studie is dat de hartpatiënten die op afstand gevolgd werden iets minder kans liepen om heropgenomen te worden in het ziekenhuis. Het effect was weliswaar bescheiden: wie niet op afstand gevolgd werd, verbleef over het verloop van het volgende jaar gemiddeld (afgerond) 1 dag in het ziekenhuis, tegenover een halve dag voor de andere mensen.
Deze studie laat niet toe om harde conclusies te trekken. Het gaat om een vrij kleine groep van relatief jonge mensen (gemiddelde leeftijd 61 jaar) met uiteenlopende hartziekten. Aangezien de studie niet dubbelblind gebeurde is het niet uitgesloten dat de op afstand gevolgde patiënten sterker gemotiveerd waren om goed te presteren bij de inspanningstesten. Mogelijk gingen zij minder vaak naar het ziekenhuis omdat ze zich veilig voelden met de monitoring en niet omdat ze door de intensievere revalidatie gezonder waren.
Verder zegt deze studie ook niets over uitkomsten die er werkelijk toe doen voor patiënten: zullen ze dankzij de nieuwe technologie langer leven of zullen ze minder vaak een nieuw hartinfarct of aanval van hartfalen doen? Deze zogenaamd harde uitkomsten werden in andere recente overzichtsstudies wel bekeken. De resultaten zijn niet eenduidig. In een overzichtsstudie met 3.860 patiënten met hartfalen leefden diegenen die op afstand gevolgd werden langer dan de anderen (2). Een andere studie met 5.239 patiënten kon dit niet bevestigen (3).
Conclusie
Er is wereldwijd een grote interesse voor telegeneeskunde. Vele studies bij diverse types patiënten tonen erg verschillende uitkomsten op het effect ervan op de gezondheid. Voor hartpatiënten is het nog geen uitgemaakte zaak of het volgen op afstand werkelijk een meerwaarde biedt.
(3) Flodgren G at al. Interactive telemedicine: effects on professional practice and health care outcomes. Cochrane Database Syst Rev. 2015 Issue 9.
