jun
2022
Volgens onderzoek gebruikt 1 op 3 Vlaamse gedetineerden drugs in de gevangenis
Lees ook...
De kernvraag is of er toestemming gegeven werd door de overledenen of hun nabestaanden om de lichamen voor een tentoonstelling te gebruiken. Ook zijn er onduidelijkheden over de oorsprong van de lichamen. Het is niet de eerste keer dat de betrokken bedrijven in opspraak komen.
Eén van de claims is dat de lichamen van geëxecuteerde Chinese gevangenen gebruikt worden in de tentoonstelling. De lichamen zouden ondere andere afkomstig zijn van Falun Gong-beoefenaars. Dat is een spirituele geloofsdoctrine die sinds 1999 vervolgd wordt door de Chinese overheid. Het bedrijf dat de lichamen levert, Dalian Hoffen Bio-Technique Co. Ltd, is gevestigd in de Chinese provincie Liaoning waar ook een groot aantal Falun Gong beoefenaars woont. Dalian Hoffen kwam in 2008 al in opspraak (zie beneden). Bij de opening van ‘Real Bodies: The Exhibition’ in 2018 in Sydney legden mensenrechtenactivisten opnieuw de link tussen de Falung Gong vervolging en het bedrijf.
Een andere beschuldiging is dat de wachttijd van 30 dagen voor het opeisen van een lichaam niet gerespecteerd zou worden. De Chinese autopsiewet van 1979 stelt dat lichamen pas na 30 dagen als ‘ongeclaimd’ verklaard kunnen worden. Pas daarna kunnen de lichamen gebruikt worden voor andere doeleinden. Het plastinatieproces vereist echter dat lichamen binnen de 48 uur geplastineerd worden. Plastinatie is een conserveringstechniek voor biologische materialen die toelaat om menselijke lichamen te bewaren voor een praktisch onbeperkte tijd. De techniek werd in 1977 uitgevonden door de Duitse professor Von Hagens.
Het is niet de eerste keer dat een tentoonstelling met geplastineerde lichamen in opspraak komt. In 2008 brengt de Amerikaanse tv-zender ABC News een onderzoeksreportage uit over Dalian Hoffen. In de reportage klapt een medewerker van Von Hagens plastinatie-instituut in Dalian, China, uit de biecht. Hij beweert dat het plastinatie-instituut van Von Hagens lichamen gebruikt waarvan de oorsprong niet terug te vinden is. De lichamen zouden gekocht worden van de Chinese politie en medische professoren die betrokken waren in de zwarte markt voor lichamen. Daar zouden dus ook lichamen van geëxecuteerde gevangen bij hebben gezeten. Het bedrijf van Von Hagens zou aanvankelijk zulke lichamen ook hebben doorverkocht aan Dalian Hoffen.
ABC News kan uiteindelijk geen harde bewijzen voorleggen die een illegale oorsprong van de lichamen aantonen. Maar het resultaat is wel dat in meerdere Amerikaanse steden de tentoonstellingen met lichamen van Dalian Hoffen, worden stopgezet.
De medewerker trekt later zijn statement in. Hij beweert dat hij onder druk werd gezet door Von Hagens om misinformatie over Dalian Hoffen te verspreiden. Von Hagens zou het succes van zijn concurrent niet kunnen verkroppen. De oprichter van Dalian Hoffen, dokter Huijing Sui, werd immers opgeleid door Von Hagens. Sui richtte later zijn eigen bedrijf Dalian Hoffen Bio-Technique Co Ltd op. Het bedrijf specialiseert zich in de plastinatie van lichamen voor commercieel gebruik. Aanvankelijk leverde Von Hagens lichamen aan Dalian Hoffen maar later werden Dalian Hoffen en Von Hagens concurrenten. Dalian Hoffen plastineert lichamen en leverde die aanvankelijk aan “Premier Exhibitions”, dat zelf tentoonstellingen organiseerde en daarmee concurreerde hij tegen Von Hagens eigen tentoonstelling ‘Körperwelten’.
Von Hagens ontkent dat hij zijn medewerker onder druk heeft gezet om valse informatie te geven. Hij zegt dat zijn plastinatie-instituut in China in 2007 is gesloten en dat alle Chinese lichamen werden vervangen door lichamen van Kaukasische herkomst waarvan de oorsprong duidelijk terug te vinden zou zijn.
Premier Exhibitions geeft na de ABC-reportage een verklaring vrij. Het bedrijf zegt dat de lichamen afkomstig zijn van “The Chinese Bureau of Police” en dat ze niet onafhankelijk kunnen verifiëren dat de tentoongestelde lichamen niet toebehoren aan gevangenen. Met andere woorden, ze konden de doodsoorzaak en herkomst van de lichamen niet aantonen. Premier Exhibitions werd failliet verklaard in 2016.
De lichamen in de Real Bodies expositie van Imagine Exhibitions in Antwerpen zijn ook afkomstig van Dalian Hoffen, zegt de website van de tentoonstelling. Dalian Hoffen is dus het bedrijf van Sui dat in 2008 in opspraak kwam. “Real Bodies: The Exhibition” werd al tentoongesteld over heel de wereld. In meerdere steden kwam er protest op de tentoonstelling en werden er ethische vraagtekens gesteld bij de herkomst van de lichamen.
Op de site van Dalian Hoffen is te vinden dat ‘alle specimen in de tentoonstelling legaal verzameld zijn van voornamelijk zoo’s, aquariums en medische universiteiten die voldoen aan de Chinese wetgeving en gerelateerde internationale wetgeving’. Er wordt gesproken over “zoo’s” en “aquariums” omdat er ook dieren worden geplastineerd. In een statement aan Factcheck Vlaanderen geeft Dalian Hoffen dezelfde informatie. Ze ontvangen de lichamen van medische universiteiten die op hun beurt de lichamen verkregen van mortuariums. De lichamen zijn legaal gedoneerd.
Maar verder geeft deze vrij vage omschrijving niet veel duidelijkheid. Wat is de Chinese wet? Welke gerelateerde internationale conventies? Heeft men nu meer garanties dan het ter ziele gegane bedrijf Premier Exhibitions dat moest toegeven dat het eigenlijk geen zicht had op de herkomst van de lichamen ? En vooral: hebben de overledenen of hun nabestaanden toestemming gegeven voor het gebruik van de lichamen in de tentoonstelling?
Tom Zaller, CEO van Imagine Exhibitions en voormalig vice-president van Premier Exhibitions, zegt aan Factcheck Vlaanderen dat alle lichamen legaal, ethisch en medisch verantwoord gedoneerd zijn. De beschuldigingen over de afkomst van de lichamen zijn volgens hem ongefundeerde propaganda en zijn gedreven door organisaties met een anti-Chinese agenda. Hij noemt deze beschuldigingen leugens.
Maar er wordt niet verduidelijkt of er toestemming gegeven is door de overledenen of nabestaanden om de lichamen te gebruiken, ook niet als we dat uitdrukkelijk vragen.
Zowel de site van de Real bodies tentoonstelling als het statement van Tom Zaller geven aan dat ze beiden de afhankelijk zijn van de ‘relevante autoriteiten’ voor informatie over de herkomst van de lichamen. Dalian Hoffen geeft in zijn statement aan dat deze relevante autoriteiten de mortuariums zijn. Er wordt verder niet verduidelijkt wie er verantwoordelijk is voor die mortuariums.
In 2018 waren de relevante autoriteiten “The Chinese Bureau of Police”. Toen was de herkomst van de lichamen niet helemaal duidelijk. Het is niet duidelijk of het vandaag nog altijd om dezelfde “autoriteiten” gaat die de mortuariums beheren.
De site zegt wel dat de lichamen op de tentoonstelling ‘legaal gedoneerd zijn, nooit gevangenen geweest zijn, geen tekenen van trauma of letsel vertonen en gestorven zijn aan natuurlijke oorzaken’. Dit wordt in het statement van Tom Zaller en Dalian Hoffen nogmaals bevestigd.
En wat dan met die tijdspanne van 48 uur die geldt voor een succesvol plastinatieproces? Lichamen moeten 30 dagen bewaard blijven voor ze voor andere doeleinden gebruikt mogen worden volgens de Chinese autopsiewet van 1979. De site van “Real Bodies: The Exhibition” en het statement van Tom Zaller en Dalian Hoffen zeggen dat het plastinatieproces plaats kan vinden van 10 dagen tot 100 jaar na overlijden, zolang het lichaam maar geconserveerd is. De mensenrechtenorganisatie die de beschuldiging uit, verwijst in een open brief naar verschillende wetenschappelijke studies die er op wijzen dat voor optimale resultaten het proces best tussen de 2 tot 10 dagen na overlijden plaatsvindt. De site van de tentoonstelling of het statement van Zaller en Dalian Hoffen doen dit niet.
Net zoals in 2008 is er ook nu argwaan tegenover de tentoonstelling. Er zijn geen harde bewijzen dat het om lichamen van geëxecuteerde gevangenen zou gaan. Er zijn ook geen bewijzen voor een illegale afkomst. Dit wordt ook stellig ontkent door de organisatie. Maar er is wel gebrek aan transparantie. De kernvraag, of er toestemming is van de overledenen of hun nabestaanden, blijft onbeantwoord. Het is onduidelijk of Imagine Exhibitions meer garanties kan geven over de herkomst van de lichamen dan Premier Exhibitions. Zelfs als deze manier van werken in orde is met de Chinese wetgeving, blijven er ethische vragen. Het bedrijf maakt niet duidelijk of de overledenen of hun nabestaanden ooit hebben ingestemd met het gebruik van de lichamen voor een tentoonstelling.
Volgens onderzoek gebruikt 1 op 3 Vlaamse gedetineerden drugs in de gevangenis