Waar komt dit nieuws vandaan?
De Hoge Gezondheidsraad werkt aan aanbevelingen om de voedingsdriehoek aan te passen. Dat nieuws heeft geleid tot heel wat commentaren en speculaties over wat er allemaal fout is aan het instrument dat ons al 15 jaar lang in een oogopslag moet leren wat we best eten en drinken, hoeveel ongeveer en wat we beter achterwege laten. Volgens critici zou vlees moeten verhuizen naar de restgroep, krijgen granen een te prominente plaats en is het niet nodig om dagelijks 1,5 liter water te drinken. Om nog maar te zwijgen over melk, waar voedingswetenschappers al enkele jaren over discussiëren. Over de basis van de driehoek, gezond bewegen, is iedereen het dan wel eens.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
De actieve voedingsdriehoek is gebaseerd op aanbevelingen van de Hoge Gezondheidsraad en de Wereldgezondheidsorganisatie. Een team van voedingsdeskundigen vertaalt deze inzichten in een visueel beeld – in ons land is dat een voedingsdriehoek, in Nederland de Schijf van Vijf, in Engeland de Eatwell Plate, enzovoort. Doel is om een makkelijk overzicht te geven van wat gezonde voeding is.
In zo’n overzicht gaan belangrijke details natuurlijk verloren. Zo kan je aan de kom ontbijtgranen in de voedingsdriehoek niet zien dat het hier ongesuikerde ontbijtgranen betreft, roggevlokken bijvoorbeeld. De gesuikerde varianten, laat staan die met chocolade, honing of andere toevoegingen, horen thuis in de restgroep (de top van de driehoek waarin de voedingsmiddelen zitten die we kunnen missen, zoals ook snoep en alcohol). Bij de voedingsdriehoek hoort daarom altijd nog een deskundige uitleg om details weer te geven. Ook graanproducten, nu fel gecontesteerd, zorgen voor controverse. Het klopt dat witte varianten (wit brood, witte pasta, witte rijst) weinig meerwaarde bieden, maar de onbewerkte en volkoren graanproducten verdienen zeker een plaats: ze bevatten naast koolhydraten ook voedingsvezels, mineralen en vitamines. Over melk bestaat al langer discussie, maar zo lang wetenschappers er niet uit zijn, wordt melk niet uit de driehoek geschrapt.
Kennis over gezonde voeding is voortdurend in beweging. De driehoek werd aangepast in 2000, 2004 en 2012 op basis van veranderde inzichten. Dat gebeurt niet door één persoon, maar door een team van 24 experten, hoofdzakelijk mensen van de opleiding voeding- en dieetkunde. De Hoge Gezondheidsraad werkt op dit moment aan een herziening van de aanbevelingen voor gezonde voeding. Het Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie (VIGeZ) (1) zal de aanpassingen vertalen in samenspraak met wetenschappers van hogescholen en universiteiten.
Conclusie
De actieve voedingsdriehoek wordt geregeld aangepast aan nieuwe wetenschappelijke bevindingen. Een nieuwe update wordt verwacht in 2015 en is wenselijk. De essentie van gezonde voeding zal echter ongewijzigd blijven: eet met mate, kies zoveel mogelijk onbewerkte producten, kijk uit met verzadigde vetten en mijd toegevoegde suikers en zout. Kies groenten en fruit à volonté.
