Waar komt dit nieuws vandaan?
Diverse studies over immunotherapie, nieuwe middelen in de strijd tegen kanker, worden deze week voorgesteld op een congres in Chicago. Vele nieuwe studies tegen diverse kankers haalden de kranten. Eén onderzoek ging over de behandeling van gevorderd melanoom, de meest agressieve vorm van huidkanker. In deze studie werden 945 mensen opgenomen met een uitgezaaid melanoom, die niet meer in aanmerking kwamen voor een operatie (1). Bij hen werden 2 nieuwe geneesmiddelen getest: ofwel één van beide, ofwel in combinatie. Het gaat over ipilimubab en nivolumab: beide zijn synthetische middelen die antistoffen uit het lichaam nabootsen en zich vasthechten aan specifieke eiwitten op de kankercellen. Vervolgens ontstaat een interactie die de kankercellen vernietigt. De behandelingen werden toegediend via een infuus.
Van de behandelde patiënten reageerde 19% op ipilimubab, 44% op nivolumab en 58% op de combinatie. De gemiddelde overleving van de patiënten die op de nieuwe medicijnen reageerden, verbeterde met 2,9 maanden voor ipilimubab, 6,9 maanden voor nivolumab en 11,5 maanden voor de combinatie, in vergelijking met geen behandeling. Wel moesten heel wat patiënten de behandeling vroegtijdig stopzetten wegens nevenwerkingen, zoals diarree en darmontstekingen.
De onderzoekers concludeerden dat beide nieuwe immunotherapeutische middelen de overleving van mensen met uitgezaaid melanoom verbeteren.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
De studie is goed uitgevoerd, maar er zijn enkele belangrijke kanttekeningen. Heel wat mensen reageren niet op de nieuwe medicijnen (in deze studie meer dan de helft). Wanneer de nieuwe producten gecombineerd worden, lijken meer mensen er baat bij te hebben, maar iets meer dan de helft heeft dan last van ernstige nevenwerkingen. In de studie wordt niet gerept over de kostprijs, die torenhoog is. Zo kost een gecombineerde behandeling met ipilimubab en nivolubab ongeveer 180.000 euro. In volgende studies dient de hoge prijs te worden afgewogen tegenover de overleving en vooral de levenskwaliteit van de patiënten.
De nieuwe kankermedicijnen zijn op dit moment nog niet op de markt in Europa. Beide zijn producten van het farmaceutisch bedrijf Bristol-Myers Squibb, die tevens de studie financierde.
Conclusie
Er zijn nieuwe medicijnen in de pijplijn voor gevorderd melanoom, een agressieve huidkanker. Deze kunnen de ziekte niet genezen, maar wel de overleving verbeteren. De kans op nevenwerkingen is echter reëel en de kost is torenhoog.
