Waar komt dit nieuws vandaan?
Deze rage om te eten als holbewoners is niet echt nieuw. Een van de promotoren is Frits Muskiet, een Nederlandse prof, die er in 2005 al een artikel over schreef: “U bent wat u eet, maar u moet weer worden wat u at” (1). Hij bouwde vooral verder op onderzoek van Loren Cordain (2). De meeste artikels zijn niet gebaseerd op vergelijkend onderzoek.
Het paleodieet of holbewonersdieet werd in 2013 het meest gegoogled door mensen op zoek naar een vermageringsdieet. Het dieet bestaat uit ingrediënten uit jacht en visvangst, zoals vlees en vis, en voeding die wordt ‘verzameld’, zoals eieren, noten, fruit, groenten en kruiden. Het regime is dus gebaseerd op de vermoedelijke eetgewoonten van onze verre voorouders, toen er nog geen landbouw of domesticatie van dieren bestond. Zo was het in de paleolithische periode zo’n 10.000 jaar geleden: er waren nog geen granen, zoals tarwe of rogge, en dus ook geen bloem, geen zuivelproducten (melk, kaas), aardappelen, zout, geraffineerde suiker of andere bewerkte voeding.
Er bestaat geen uniek paleodieet, maar grofweg kan men stellen dat het een dieet is rijk aan eiwitten (vlees, vis, ...) en arm aan koolhydraten (brood, aardappelen, pasta, ...), met veel fruit, groenten, noten en dierlijke vetten. Voorstanders zeggen dat dit dieet beter aangepast is aan onze constitutie, zeg maar DNA-plan, en dat het dus gezonder is dan de doorsnee voeding die wij nuttigen. Ze wijzen erop dat onze voorouders bijv. geen graan en afgeleiden aten (brood, pasta) en evenmin melk of kaas. Ons DNA is sindsdien nauwelijks veranderd en dus kunnen we maar beter die oude gewoonte aanhouden. Daarmee vermindert de kans op een aantal welvaartsziekten, zoals zwaarlijvigheid, diabetes, hart- en vaataandoeningen en kanker, zo stellen de voorstanders (3). De enige studie waar ze zich op baseren is een observationele studie met een 20-tal mensen die gedurende korte tijd zo’n dieet volgden (4). Ze verloren gewicht en hun bloeddruk daalde wat. Maar wat vooral opviel, was dat hun dieet minder calorieën bevatte dan wat ze normaal aten. Er kan niet worden aangetoond dat de effecten aan het specifieke paleodieet te wijten waren: een dieet met minder calorieën en weinig zout zou waarschijnlijk even efficiënt geweest zijn.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Het paleodieet biedt meerdere voordelen. Het zet aan om minder geraffineerde producten en meer fruit en groenten te eten. Als de consumptie van voeding met hoog caloriegehalte daalt, vermager je makkelijker en voorkom je een aantal welvaartsziekten als diabetes. Het dieet is simpel: je moet geen calorieën tellen. Zelfs als je eens zondigt, pluk je er nog de vruchten van (bijv. gewichtsverlies), zodat het makkelijk is om het vol te houden. Wat er tegen pleit, is vooral dat de gezondheidsclaims niet wetenschappelijk onderbouwd zijn. Het is gebaseerd op een gissing naar de vroegere voedingsgewoonten. Het hoge vleesgehalte druist helemaal in tegen de voorschriften van een modern, wetenschappelijk onderbouwd dieet, waar veel vlees juist wordt afgeraden. Ook het bannen van granen en zuivelproducten gaan recht in tegen de klassieke voedingsdriehoek, die model staat voor een gebalanceerde voeding. Daarenboven is een hoge eiwitinname duur én belastend voor het milieu.
Conclusie
Het paleodieet is eenzijdig. Hierdoor kunnen tekorten ontstaan van nuttige voedingsbestanddelen, zoals bijv. kalk. Een aangepaste versie met meer granen en zuivelproducten zou een beter idee zijn. Een voordeel is dat je meer groenten, fruit en noten eet. Wie in de voetsporen van de holbewoner wil stappen, kan beter zijn lichamelijke activiteit nabootsen dan zijn eenzijdige dieet. Holbewoners hadden namelijk geen auto, ze deden alles te voet.
