Op verschillende sociale media verschenen berichten over de komst van exotische teek naar Europa. Het gaat hierbij om de Hyalomma -teek die oorspronkelijk voorkomt in Afrika en Azië. Deze dieren zouden onbekende ziektes meebrengen en de berichtgeving hierrond suggereert dat die ziektes via migranten het Europese continent binnenkomen. De teken zouden besmet zijn met het Krim-Congovirus en daardoor een bedreiging vormen voor de Europese volksgezondheid. Factcheck.vlaanderen dook in de tekenwereld.

Wat is een Hyalomma-teek?

“ Hyalomma is een geslacht in de harde teken-familie die bestaat uit minstens elf soorten”, zegt Hein Sprong, tekenspecialist en onderzoekscoördinator aan het Nederlandse Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). “De meest voorkomende is de Hyalomma marginatum . De kans is groot dat dit de teek is waarover in de berichten gesproken wordt. De Hyalomma -teek als soort bestaat dus niet, het is een geslacht van een groep teken. ”

Verspreiding

De onderstaande kaart laat zien dat de Hyalomma marginatum zich verspreid heeft over grote delen van Zuid- en Oost-Europa. De rode regio’s geven aan waar de teek gevestigd is en zich voortplant. In de groene regio’s wordt gezocht naar de teek door overheidsorganisaties of universiteiten, maar is de teek nog niet waargenomen. Geel toont de gebieden aan waar soms een of enkele exemplaren van deze tekensoort worden gevonden.

Sprong vertelt dat de teek nog niet is waargenomen in België. “De Hyalomma marginatum verspreidt zich via trekvogels. Er kan natuurlijk weleens een teek van een trekvogel afvallen, maar het Belgische klimaat is zeer ongunstig voor deze tekensoort. De afgevallen teken zullen dan ook niet lang overleven.”

De berichtgeving verwijst vaak naar een tekenuitbraak uit 2018 in het buurland Duitsland. Er zijn volgens Sprong slechts enkele meldingen geweest van paarden die gebeten zijn door de hyalomma marginatum. “2018 was een uitzonderlijk warm jaar in Europa, waardoor de teek iets vaker kon overleven. Het vermoeden bestaat dan ook dat het verspreidingsgebied langzaamaan groter wordt.”

Geen Krim-Congovirus in België

Het Krim-Congovirus is volgens Sprong de bekendste en meest gevreesde ziekte die de teek met zich mee kan dragen. De ziekte werd voor het eerst ontdekt bij Sovjetsoldaten op de Krim in 1944 en in de jaren vijftig ook in (Belgisch)-Congo waargenomen. De afgelopen jaren zijn in onder meer Turkije, Spanje en op de Balkan mensen overleden aan het virus. Het virus verspreidt zich via de bloed- en lymfebanen in het lichaam en kan leiden tot leverschade. De belangrijkste symptomen zijn: spierpijn, koorts, malaise, braken, diarree, lymfeklierzwelling en gewrichtspijnen. Toch is volgens Sprong dat kans klein dat de hyalomma marginatum mensen met dat virus besmet: “Ze leven van het bloed van dieren. Een mens is dan ook een toevalstreffer voor hun.”

Als de ziekteverschijnselen zijn doorgebroken is de Krim-Congokoorts wel overdraagbaar van mens op mens, weliswaar enkel door contact met besmet bloed. Er zijn gevallen beschreven van mens-mens-besmetting in ziekenhuizen. Maar niet in België, waar de aandoening nog niet is waargenomen. Ook Wim Flipse, woordvoerder van de FOD Zorg en Gezondheid, heeft geen weet van Krim-Congovirus in België.

Er zijn in Nederland ooit twee gevallen gesignaleerd van Lassa-koorts, een verwante aandoening. In België zijn voor zover bekend geen gevallen opgetekend.

Conclusie

De exotische teek is al enkele decennia gevestigd in Zuid- en Oost-Europa en is sporadisch aanwezig in Noordwest-Europa. De Hyalomma marginatum kan het Krim-Congovirus dragen. De teek en het virus zijn nog niet waargenomen in België, waardoor de angst voor besmettingen ongegrond is. De teek kan eventueel meereizen met trekvogels en zo toevallig bij ons terechtkomen, maar ook daarvan zijn geen bekende gevallen. De teek verspreidt zich dus eerder via trekvogels en warmbloedige zoogdieren en slechts uitzonderlijk via mensen. Een link met migratie is dan ook niet aan de orde.