Waar komt dit nieuws vandaan?
De huidige consumptie van vlees heeft tal van negatieve effecten. Door de vrijstelling van broeikasgassen, het grondgebruik en het hoge waterverbruik, is het milieubelastend. Een hoge consumptie van vooral rood vlees heeft ook een negatief effect op onze gezondheid. Het zou het risico op darmkanker maar ook longkanker, beroerte en diabetes type 2 verhogen. En dat in de intensieve veeteelt dierenwelzijn niet altijd hoog op de agenda staat, is een gekend probleem.
Er wordt volop gezocht naar alternatieven. Eén van de alternatieven is kweekvlees. Kweekvlees is vlees dat in een laboratorium gekweekt wordt vertrekkende vanuit een aantal dierlijke cellen. Er wordt geëxperimenteerd met verschillende soorten vlees en vis. De Nederlandse onderzoeker Mark Post presenteerde in 2013 de eerste kweekvleesburger van rund. Met de publicatie van het boek ‘Nooit meer slachten’ van de Amerikaanse activist Paul Shapiro staat kweekvlees volop in de schijnwerpers (1). Het wordt voorgesteld als een gezonder alternatief voor vlees. Het zou ook diervriendelijker zijn en beter voor het milieu.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Dat kweekvlees diervriendelijker is, staat buiten kijf. Maar of het effectief beter is voor onze gezondheid en voor het milieu is veel minder duidelijk. Over de voedingswaarde van kweekvlees zijn amper gegevens beschikbaar. Het is met andere woorden niet duidelijk of het op dit vlak beter of minder goed scoort dan ‘gewoon’ vlees. Aangezien vlees een belangrijke bron is van eiwitten, vitamines (zoals B1, B2, B6 en B12) en mineralen (zoals zink, ijzer, fosfor en seleen) dient dit goed bewaakt te worden. Bovendien is evenmin geweten of de negatieve gevolgen van een te hoge consumptie van rood vlees ook gelden voor gekweekt rood vlees. Er is geen reden om aan te nemen dat dit niet zo zou zijn. Ook op het vlak van voedselveiligheid is nog werk aan de winkel. De productie van kweekvlees is een zeer delicaat proces. De kans op een bacteriële of een schimmelbesmetting is reëel.
Tot slot dienen ook op milieuvlak nog tal van vragen beantwoord te worden. Er wordt vaak vanuit gegaan dat kweekvlees per definitie beter scoort. Onderzoekers van Oxford onderzochten recent de milieu-impact van beide soorten rundsvlees. Zij concluderen dat kweekvlees niet perse beter is dan gewoon vlees. Integendeel in bepaalde situaties zou kweekvlees slechter scoren dan gewoon rundsvlees. Veel hangt af van de manier waarop het geproduceerd wordt (2). En aan dat productieproces dient duidelijk nog gesleuteld te worden. Tot op heden is men er enkel in geslaagd om spiervezels te kweken die qua ontwikkeling lijken op deze van een ongeboren dier. Daarenboven moeten ze opgesmukt worden met bindmiddelen, kleur- en smaakstoffen om een product te krijgen dat min of meer lijkt op vlees. Biefstuk staat duidelijk nog niet op het menu.
Conclusie
Tot nu toe kan kweekvlees zijn rol als alternatief voor vlees niet waarmaken. Het is een interessant product met potentieel maar er is nog meer onderzoek nodig alvorens het op de markt kan gebracht worden.
