Waar komt dit nieuws vandaan?
Britse onderzoekers bestudeerden alle persberichten omtrent gezondheid die in 2011 door de 20 grootste Britse universiteiten werden verstuurd. Ze vergeleken ze enerzijds met de wetenschappelijke studies waarop deze perscommuniqués gebaseerd waren en anderzijds met de berichtgeving over deze onderwerpen in de media (1). In totaal werden 462 perscommuniqués, evenveel wetenschappelijke publicaties en 668 media-artikels geanalyseerd. De onderzoekers focusten op 3 types van overdrijven in de perscommuniqués: advies dat lezers aanmaant tot gedragsverandering terwijl daarover geen sprake is in de oorspronkelijke studie, suggereren dat er sprake is van een oorzakelijk verband terwijl dat niet het geval is, en, suggereren dat resultaten bij dieronderzoek ook voor mensen geldt. Ze stelden vast dat 40% van de perscommuniqués uitgezonden door de universiteiten expliciet advies geven dat niet in het betreffende artikel staat, dat 33% suggereert dat er een oorzakelijk verband bestaat terwijl dat niet het geval is, en dat 36% het gevoel geeft dat resultaten van dieronderzoek ook voor mensen geldt. Verder stelden ze vast dat wanneer het perscommuniqué de waarheid geweld aandeed, in het krantenartikel meestal ook overdreven werd. Correct opgestelde, meer genuanceerde perscommuniqués leidden tot veel meer waarheidsgetrouwe artikels in de media. Opvallend: overdreven perscommuniqués haalden niet vaker de media dan genuanceerde. Volgens de onderzoekers is het overdrijven van wetenschappelijke bevindingen door de communicatiedienst van een universiteit niet eens doeltreffend, want ze halen niet meer pers.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Perscommuniqués worden doorgaans gelezen en goedgekeurd door de wetenschappers die aan de basis liggen van het onderzoek. Ze zijn dus meestal verantwoordelijk voor de berichten die de universiteit verspreidt over hun onderzoek. Journalisten moeten van hun kant steeds meer artikels schrijven in steeds minder tijd, waardoor het perscommuniqué een belangrijkere rol speelt in de media-artikels over nieuwe studies. Zowel tijd, maar ook kennis van statistiek en wetenschappelijk jargon ontbreken soms om de oorspronkelijke studie te kunnen interpreteren.
De onderzoekers van deze studie wijzen erop dat journalisten vaak onterecht de schuld krijgen van overdreven berichtgeving over nieuwe studies, terwijl de universiteiten zelf, die de persberichten uitsturen, hierin een grotere verantwoordelijkheid dragen. Het bal ligt in het kamp van de wetenschappers.
Conclusie
Onderzoekers vinden een verband tussen overdreven berichten over gezondheid in de media en overdrijven van studieresultaten in de persberichten die vanuit Britse universiteiten verstuurd worden.
