Is testosteron een jeugdelixir?

Waar komt dit nieuws vandaan?

Er zijn artsen die testosteron voorschrijven tegen verouderingsverschijnselen, zowel aan mannen als aan vrouwen. Hoewel het gaat om uitzonderingen (de meeste artsen weigeren dit), kwamen ze de voorbije dagen uitgebreid aan het woord in de media, in kranten en op televisie. Dat schept verwarring en verwachtingen, want wie wil er niet graag jonger uitzien.

Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?

Testosteron, of mannelijk hormoon, wordt geproduceerd in de teelballen. Dit hormoon is verantwoordelijk voor zeer veel mannelijke kenmerken, zowel fysieke (meer spiermassa, minder vetmassa, baardgroei,...) als psychologische (competitiedrang, dominantie, libido, agressie). Vanaf de leeftijd van 40 jaar begint de testosteronproductie zeer geleidelijk te dalen, met ongeveer 1% per jaar. Vanaf ongeveer 50 jaar hebben mannen wat minder energie, wat minder zin in seks en wie niet aan sport doet, ziet zijn spiermassa slinken en vetmassa toenemen. Deze normale verouderingsverschijnselen worden in verband gebracht met effecten van de dalende testosteronproductie, die dan zichtbaar zouden worden. Dat lijkt logisch, maar in werkelijkheid spelen veel meer factoren mee en is het helemaal niet bekend welke rol het ietwat lagere testosterongehalte heeft in het natuurlijke verouderingsproces. Het mannelijk verouderingsproces wordt soms met andropauze of penopauze aangeduid, als tegenhanger van de menopauze bij oudere vrouwen. Die vergelijking gaat echter niet op, omdat de oestrogeenproductie bij vrouwen abrupt en significant daalt in de menopauze, wat niet gezegd kan worden voor de testosteronproductie. De peno- of andropauze is dan ook een fabeltje (1).

De testosteronhuishouding is een zeer ingewikkeld verhaal dat door allerlei omstandigheden beïnvloed wordt. Daarop ingrijpen, door testosteron toe te voegen, is onverstandig. Er zijn risico’s aan verbonden: meer hartziekte en het aanwakkeren van sluimerende prostaatkanker. Analyse van alle wetenschappelijke studies van testosterontherapie bij de ouder wordende man met een voor zijn leeftijd normale testosteronproductie, toont bovendien geen enkel effect op het verouderingsproces (2).

Conclusie

Het mannelijk verouderingsproces kan niet herleid worden tot een dalende productie van testosteron. Toediening van testosteron kan dit proces niet omdraaien.

(2)De pikorde. Mannen en testosteron. Marleen Finoulst en Dirk Vanderschueren. Houtekiet 2006. ISBN 10 90 5240 857 2