Op 8 april beweerde Oskar Seuntjens, fractieleider voor Vooruit in de Kamer, in Terzake dat jongeren "vandaag gemiddeld vanaf 8 jaar hun eerste account op sociale media maken". Het cijfer werd eerder die dag ook aangehaald door partijgenoot en Minister van Welzijn Caroline Gennez in De Ochtend op Radio 1. Vooruit pleit immers voor een leeftijdsgrens op sociale media . Maar klopt het cijfer van 8 jaar?
Jongeren maken hun eerste account meestal aan tussen 10 en 12 jaar
Seuntjens laat aan Factcheck.Vlaanderen weten dat hij de gemiddelde leeftijd haalde uit een rapport van Medianest met cijfers voor 2021. Medianest is een initiatief van Mediawijs en voert in Vlaanderen onderzoek naar het mediagebruik en de mediawijsheid bij jongeren en hun ouders.
Het rapport vermeldt dat kinderen volgens hun ouders voor het eerst een account op sociale media maken op 10 jaar. Het overgrote deel (85%) was in ieder geval tussen de 7 en de 13 jaar. Dat jongeren vandaag gemiddeld vanaf 8 jaar hun eerste account op sociale media zouden maken, is niet terug te vinden in het rapport.
Marijn Martens, verbonden aan het departement Communicatiewetenschappen van de UGent, bevestigt dit. Hij verwijst naar recentere cijfers van Medianest uit 2023. “Neen, jongeren hebben gemiddeld niet op hun 8 jaar een social media account,” legt hij uit. “Meer nog, 93% heeft nog geen sociale media op die leeftijd.” Volgens het recentere rapport van Medianest ligt de gemiddelde leeftijd op 11 à 12 jaar. Voor 72% van de 5-8 jarigen geven de ouders aan dat ze sociale media nog niet kennen of er geen interesse in tonen.
Nuance over smartphonebezit
Jana Vereecke van het Media Psychology Lab (KU Leuven) werkte mee aan het rapport van Medianest. "De uitspraak van Oskar Seuntjens kan een verwarring zijn tussen de leeftijd waarop kinderen hun eerste smartphone krijgen en die waarop ze effectief sociale media beginnen te gebruiken." Volgens haar geven de meest recente Vlaamse cijfers geen aanleiding om te stellen dat kinderen gemiddeld op 8-jarige leeftijd starten met sociale media. “Kinderen lijken inderdaad relatief jong te starten met sociale media,” zegt ze, “maar gemiddeld niet op 8-jarige leeftijd.”
Cijfers over smartphonebezit zijn terug te vinden bij het tweejaarlijkse Apenstaartjarenonderzoek van onder meer Mediawijs en de UGent. Het onderzoek van vorig jaar toont dat kinderen die in de lagere school een smartphone hebben, gemiddeld op 8 jaar en 1 maand hun eerste smartphone krijgen. Maar dat wil nog niet zeggen dat ze die ook al gebruiken om sociale media-accounts aan te maken.
Bovendien heeft die gemiddelde leeftijd enkel betrekking op wie al een smartphone heeft, terwijl de meerderheid (59%) van de lagere schoolkinderen nog géén eigen toestel bezit. Uit het Apenstaartjarenonderzoek blijkt dat pas vanaf de leeftijd van 11 jaar voor het eerst meer dan de helft van de jongeren een smartphone heeft.
Conclusie
De bewering dat jongeren gemiddeld vanaf 8 jaar een sociale media-account aanmaken, wordt niet ondersteund door de meest recente cijfers. Volgens gegevens uit het rapport van Medianest maken kinderen hun eerste sociale media-account meestal aan rond 11 à 12 jaar.
✻
