Waar komt dit nieuws vandaan?
Hongaarse onderzoekers wilden de effecten van een intensief oefenprogramma nagaan bij personen met de ziekte van Parkinson (1). Hiervoor verdeelden ze 55 personen met deze chronische aandoening in 3 groepen. Twee groepen kregen een intensief oefenprogramma, waarbij ze gedurende 3 weken 15 sessies van 1 uur onder supervisie volgden. Eén groep van 19 personen kreeg in de 2 jaar nadien ook een oefenprogramma, waarbij ze 3 keer per week een gelijkaardige intensieve training van 1 uur volgden. Een derde groep van 20 personen volgde helemaal geen revalidatieprogramma.
Het korte initiële programma verbeterde de bewegingsvaardigheid en verminderde sommige andere klachten; zo voelden de parkinsonpatiënten zich bijvoorbeeld minder depressief. Bij de groep die bleef verder oefenen bleven deze verbeteringen behouden, zonder verdere vooruitgang. Bij de groep die het initiële programma volgde, maar nadien stopte, bleven de positieve effecten gedurende 3 tot 12 maanden aanwezig. De personen die helemaal niet revalideerden, gingen geleidelijk aan verder achteruit. Het oefenprogramma kon de dosis medicatie niet verlagen.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
De ziekte van Parkinson start vaak met veranderingen in de manier waarop men beweegt. De klachten beginnen meestal aan één kant. Een van de handen gaat bijvoorbeeld trillen. Later kunnen de veranderingen ook aan de andere kant ontstaan. Parkinson wordt in de loop van jaren geleidelijk aan erger, waarbij verschillende klachten kunnen optreden. Op vlak van beweging gaat het over:
- trillen;
- traagheid;
- verminderde beweeglijkheid;
- stramheid;
- schuifelen;
- wankelen;
- moeite met afremmen bij het lopen;
- moeite met fietsen;
- moeite met schrijven (het handschrift wordt klein en kriebelig);
- minder uitdrukking in het gezicht (maskergezicht).
Bij de ziekte van Parkinson is het belangrijk om fit te blijven. Als bewegen ondanks medicatie moeizamer verloopt, kan een kinesist hierbij helpen.
Door beperkingen in de reeds uitgevoerde studies is er onvoldoende bewijs om de effectiviteit van niet-medicamenteuze behandelingen te ondersteunen of te weerleggen. Toch werden in studies gunstige effecten vastgesteld met kinesitherapie en andere oefenprogramma’s (2). Zo ging men in een overzichtsartikel van 18 studies de effecten van een programma op de loopband na (3). Er werden voordelen gerapporteerd van deze interventie, maar er is nood aan beter onderzoek.
Deze nieuwe studie leert ons opnieuw dat een goed begeleid oefenprogramma positieve effecten heeft. Het schoentje wringt al eens bij het volhouden van zulke oefeningen. Aangezien de deelnemers in deze studie wisten in welke groep ze zaten, betreft het met andere woorden geen ‘blinde’ studie. Hier moet steeds rekening mee gehouden worden bij het interpreteren van studieresultaten. Deelnemers die bewust deel uitmaken van de behandelgroep zijn vaak meer geneigd om hun best te doen en vol te houden.
Conclusie
Dat bewegen en oefenprogramma’s hun nut hebben bij de ziekte van Parkinson is al langer bekend. Dat ze de klachten ook kunnen verminderen is nieuw. Dit kleinschalig onderzoek zou een aanzet kunnen zijn tot het ontwikkelen van meer gestructureerde oefenprogramma’s voor personen met parkinson.
