Waar komt dit nieuws vandaan?

De beschikbare coronavaccins maken gebruik van een nieuwe technologie, het zijn zogenaamde mRNA-vaccins. We injecteren niet langer dode, verzwakte of gefragmenteerde virussen, zoals dat vroeger het geval was. Bij deze vaccins injecteren we mRNA, dat als een handleiding kan dienen voor onze cellen om zelf fragmenten van het virus te maken. Deze virusfragmenten veroorzaken een afweerreactie waarbij we antistoffen aanmaken. Die antistoffen beschermen ons wanneer we nadien met het echte virus in contact komen.

Dat er met een nieuwe technologie gewerkt wordt, baart vele mensen zorgen. Des te meer omdat de vaccins er zo snel komen. Weten we wel voldoende hoe dit werkt? Is er onderzocht wat het effect is in verschillende organen? En dus ook, zijn er gevolgen op de (mannelijke) geslachtsorganen en vruchtbaarheid? (1)

Dat ze tijdens de klinische studies ook niet specifiek onderzochten of er een impact is op de vruchtbaarheid, maakt de onzekerheid alleen maar groter.

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Vruchtbaarheidsstudies zijn niet verplicht bij vaccinonderzoek

Dat we geen gegevens hebben over vruchtbaarheid na vaccinatie, is op zich geen probleem. Ook bij de klassieke vaccins werd dit nooit onderzocht voor ze op de markt kwamen. Vruchtbaarheidsstudies zijn niet verplicht bij het ontwikkelen van een vaccin, tenzij er vermoedens zijn dat het onderzochte vaccin een negatieve invloed zou kunnen hebben door hoe het biologisch in elkaar zit. Bij de mRNA-vaccins hebben we geen enkele reden om hieraan te denken. 

Net zoals bij andere vaccins worden hierover wel opvolgstudies gedaan (2).Onderzoekers van de universiteit van Miami bekijken momenteel of vaccinatie een invloed heeft op de concentratie en de beweeglijkheid van zaadcellen. We verwachten de resultaten hiervan eind juni.

Dierproeven zijn geruststellend

Ondanks het ontbreken van gegevens over menselijke vruchtbaarheid, zijn er verschillende argumenten om aan te nemen dat de beschikbare coronavaccins geen negatieve invloed hebben op de mannelijke vruchtbaarheid.

Voor de klinische studies van een vaccin starten, hebben ze al een hele weg afgelegd. In de zogenaamde preklinische fase bepalen onderzoekers of een middel veilig is en wat het effect ervan is op zowat alle organen. Dit doen ze met dierproeven. Hoewel er uiteraard grote verschillen zijn tussen muizen of ratten en mensen, geven deze gegevens al een aanwijzing voor de mens. De resultaten van deze studies zijn geruststellend op verschillende vlakken.

• Nadat iemand een injectie krijgt van een geneesmiddel of een vaccin, verspreidt het vaccin zich in meer of mindere mate over het lichaam. Dit noemen we de lichaamsdistributie van een vaccin. De dierproeven tonen aan dat het Pfizer/BioNTech-vaccin niet voorkomt in de geslachtsorganen van de proefdieren. Het Moderna-vaccin konden onderzoekers in heel kleine hoeveelheden terugvinden in de teelballen van proefdieren. Na drie dagen konden ze het echter niet meer detecteren. Aangezien het vaccin dus amper of niet voorkomt in de geslachtsorganen, verwachten we ook niet dat het er een invloed kan hebben.
• Daarnaast onderzocht men bij Pfizer/BioNTech ook de teelballen van de gevaccineerde dieren. Zowel op structureel vlak als na microscopisch onderzoek stelden ze geen verschillen vast tussen de gevaccineerde en de niet-gevaccineerde dieren.
• Bij de dierproeven wordt bovendien wel expliciet nagekeken of de vaccinatie de vruchtbaarheid beïnvloedt. Tijdens deze studies bekijken de onderzoekers of gevaccineerde dieren evenveel nakomelingen hebben, of de ontwikkeling normaal verloopt, ... Ook deze testen zijn geruststellend voor de beschikbare vaccins. De dieren hebben evenveel nakomelingen en die nakomelingen ontwikkelen normaal.

Conclusie

Op basis van hoe de mRNA-vaccins werken, is er geen enkele aanwijzing dat de coronavaccinatie een invloed heeft op de mannelijke vruchtbaarheid. Dat wordt ook niet verwacht. Dierproeven tonen alvast geen impact op de vruchtbaarheid of de spermakwaliteit. Opvolgstudies bij gevaccineerde mannen zullen dit op korte termijn zo goed als zeker bevestigen.