Waarschuwing: deze factcheck bevat verwijzingen en links naar schokkende beelden.

De oorlog tussen Israël en Hamas gaat gepaard met een golf van verontwaardigde berichten op sociale media, met daarbij ook heel wat foutieve informatie. Dat tonen het volgende artikel van Reuters Institute en dit overzicht van het persagentschap AP News met de meest recente desinformatie over het conflict aan.

Sinds begin oktober wordt online beweerd dat leden van Hamas bij de aanval op de Israëlische kibboets Kfar Aza veertig baby’s onthoofd zouden hebben. Verschillende media - zoals Knack en The Intercept - deden al onderzoek naar de bewering en concludeerden dat er geen bewijs voor is.

Nu duikt ook een afbeelding op die moet aantonen dat de bewering waar is. Op de afbeelding zouden de lichamen van veertig onthoofde baby’s te zien zijn. De foto gaat onder meer rond op Twitter en Instagram. Het toont een container met daarin – geblurde – verbrande lijken.

Afbeelding van @jewishbreakingnews. Zwart vlak toegevoegd door factcheck.vlaanderen.

Verhaal komt voort uit reportage van Israëlische nieuwszender

De bewering dat Hamas veertig baby’s onthoofd heeft, komt voort uit een reportage van Nicole Zedeck, een correspondente voor de Israëlische nieuwszender i24news. Deze journaliste bracht op 10 oktober verslag uit van de aanval van Hamas op Kfar Aza, een kibboets in het zuiden van Israël, nabij de Gazastrook. De reportage van i24news werd onder meer gepubliceerd op X en op YouTube (vanaf minuut 53:45).

Combinatie van twee afzonderlijke uitspraken

Tijdens het live-verslag zegt Nicole Zedeck dat “een soldaat haar vertelde dat minstens veertig baby’s op brancards naar buiten werden gebracht.” In een ander interview dat Zedeck afnam, zei de Israëlische commandant David Ben Zion dan weer dat “Hamas de hoofden van vrouwen en kinderen heeft afgehakt.” In dat interview werd geen specifiek aantal meegegeven. Later verstuurde Nicole Zedeck zelf nog een tweet waarin ze schreef dat “er volgens soldaten veertig baby’s/kinderen vermoord werden.”

De bewering over de veertig onthoofde Israëlische baby’s lijkt dan ook een combinatie te zijn van twee afzonderlijke uitspraken die te horen waren in reportages op i24news. Dat was ook de conclusie van factcheck.org.

Israëlische en Amerikaanse functionarissen namen de bewering over

Verschillende bekende Israëlische en Amerikaanse functionarissen namen de bewering over en zorgden er op die manier voor dat de claim aan belangstelling won. Onder meer de Amerikaanse president Joe Biden zette de bewering kracht bij door te zeggen dat “hij nooit had gedacht om bevestigde foto’s te zien van terroristen die kinderen onthoofden.” Dat zei hij op 11 oktober tijdens een vergadering in Het Witte Huis met Joodse leiders.

Ook Tal Heinrich, een woordvoerder van de Israëlische premier Benjamin Netanyahu, verklaarde op 11 oktober dat “er in Kfar Aza onthoofde baby’s en kinderen gevonden werden.” Dat vertelde ze aan CNN.

Tijdens het bezoek van Joe Biden en Antony Blinken (de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken) aan Israël zei premier Netanyahu dan weer dat Hamas wel degelijk mensen had onthoofd, maar hij sprak niet specifiek over baby’s of kinderen.

Functionarissen kwamen terug op hun uitspraken

Enkele dagen na zijn uitspraak over de onthoofde kinderen kwam Joe Biden terug op wat hij gezegd had. De Biden-administratie verduidelijkte op 12 oktober dat de president verwees naar onbevestigde uitspraken van journalisten en Israëlische autoriteiten.

Ook het statement van Tal Heinrich aan CNN werd een dag nadien ingetrokken. De Israëlische regering liet weten dat ze de bewering, dat leden van Hamas de hoofden van baby’s hebben afgesneden, niet kon bevestigen. Dat is te lezen in een artikel van CNN.

Ook geen officiële bevestiging van het Israëlisch defensieleger

The Intercept, een Amerikaanse nieuwssite voor onderzoeksjournalistiek, nam rechtstreeks contact op met het Israëlisch defensieleger (IDF) en vroeg om meer uitleg. Een woordvoerster van het IDF antwoordde dat “vrouwen, kinderen, peuters en ouderen op een brutale manier afgeslacht werden en dat ze zich bewust zijn van de gruwelijke daden waartoe Hamas in staat is.” In een telefoongesprek dat later volgde, zei de woordvoerster dat “het IDF de bewering niet officieel kan bevestigen maar men ervan uit kan gaan dat het werkelijk gebeurd is.”

Ook de Amerikaanse website Business Insider benaderde een woordvoerder van het IDF over de aanval van Hamas op Kfar Aza. Majoor Nir Dinar vertelde aan de nieuwssite dat Israëlische soldaten op die plaats lichamen van baby’s hebben aangetroffen die onthoofd waren. De woordvoerder zei niets over hoeveel baby’s er precies werden aangetroffen en hoeveel baby’s onthoofd waren.

Tenslotte is er ook volgens de Britse nieuwszender Sky News geen officiële bevestiging dat er veertig Israëlische baby’s onthoofd werden door leden van Hamas.

Moeilijk te achterhalen wat op afbeelding te zien is

De foto die nu op sociale media als bewijs voor de bewering wordt gekoppeld, is grotendeels geblurd, waardoor het onmogelijk is om te achterhalen wat er precies op de afbeelding te zien is. Zo is het niet duidelijk of het gaat om lichamen van baby’s, kinderen of volwassenen. Ook kan niet met zekerheid afgeleid worden of de lichamen op de afbeelding onthoofd zijn.

Online is wel een andere versie van de afbeelding terug te vinden die minder, of slechts gedeeltelijk, geblurd is. Maar ook bij die foto is het moeilijk om een uitspraak te doen over wiens lichamen er te zien zijn en of die onthoofd zijn. De afbeelding die online rondgaat, kan dan ook niet dienen als bewijs dat Hamas veertig Israëlische baby’s onthoofd heeft bij de aanval op Kfar Aza.

Bovendien duikt de foto ook op in verontwaardigde posts zonder vermelding van onthoofde baby’s. Daarin is enkel sprake van verbrande lijken.

Premier Netanyahu deelde andere afbeeldingen van verbrande babylijkjes

Premier Netanyahu tweette op 12 oktober verschillende afbeeldingen van verbrande baby’s. Het bijschrift van die tweet luidde als volgt: “Dit zijn enkele van de foto's die premier Benjamin Netanyahu liet zien aan de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken. Waarschuwing: het zijn gruwelijke foto's van baby's die vermoord en verbrand zijn door de monsters van Hamas. Hamas is onmenselijk. Hamas is ISIS” (eigen vertaling).

De afbeelding die nu op sociale media gedeeld wordt, om aan te tonen dat leden van Hamas veertig baby’s onthoofd hebben, stond alvast niet tussen de afbeeldingen die premier Netanyahu bekendmaakte.

Persagentschap Reuters kon alle beelden die Israël aan het Witte Huis toonde inkijken. Op geen enkele van die vrijgegeven beelden waren onthoofde baby’s te zien.

Conclusie

Online wordt beweerd dat Hamas veertig baby’s onthoofd heeft bij de aanval op Kfar Aza, een Israëlische kibboets nabij de Gazastrook. De aanleiding was een reportage van de Israëlische nieuwszender i24news. Maar het Israëlisch defensieleger (IDF) heeft zelf laten weten dat ze de bewering niet officieel kan bevestigen. Ook van de afbeelding die online rondgaat als bewijs hiervan kan niet afgeleid worden dat ze de onthoofde baby’s zouden tonen.