Waar komt dit nieuws vandaan?
Volgens een schatting komt een prikkelbare darm bij ongeveer 15% van de volwassenen in België voor. Behalve buikpijn hebben personen met prikkelbaredarmsyndroom (PDS) vaak last van een opgeblazen gevoel, diarree en/of constipatie. De klachten kunnen een negatief effect hebben op het sociale leven en de levenskwaliteit.
PDS-klachten kunnen uitgelokt worden door zogenaamde FODMAP’s. Dat zijn koolhydraten die in je dikke darm gisten en zo buikpijn en een opgeblazen gevoel veroorzaken. FODMAP staat voor fermenteerbare oligo-, di- en monosacchariden en polyolen. Voorbeelden zijn fructanen (in peulvruchten), lactose (in melk) en fructose (in honing). Door een dieet met weinig FODMAP’s (laag FODMAP-dieet) te volgen, kan je proberen de klachten onder controle te houden.
Maar niet alle FODMAP’s lokken bij elke persoon met een prikkelbare darm klachten uit. De kunst is om te ontdekken voor welke FODMAP’s je gevoelig bent, en enkel die te vermijden. Dat is echter een complex en tijdrovend proces, dat je enkel onder begeleiding van een gespecialiseerde diëtist kan uitvoeren:
- Tijdens de eliminatiefase (3 tot 8 weken) sluit je alle FODMAP-groepen uit.
- Daarna volgt een herintroductiefase, waarin je verschillende FODMAP’s geleidelijk aan opnieuw introduceert.
- Zo kan je achterhalen op welke FODMAP’s je precies reageert (persoonlijke triggers), en welke hoeveelheid je nog verdraagt.
- Op basis daarvan kom je tot een dieet op maat, waarbij je enkel je persoonlijke triggers moet vermijden of beperken (de stabilisatiefase).
Om het dieet toegankelijker te maken, hebben diëtisten van UZ Leuven een app ontwikkeld met een sterk vereenvoudigd laag FODMAP-dieet. Deze app werd getest in de DOMINO-studie bij 470 personen met prikkelbaredarmsyndroom in de eerstelijnszorg (bij de huisarts) (1):
- De helft van de patiënten kreeg de klassieke medicatie.
- De andere helft volgde het sterk vereenvoudigd laag FODMAP-dieet via de app.
- Na 8 weken volgde een evaluatie. In beide groepen waren er positieve resultaten:
- Met medicatie zag 62% van de deelnemers de symptomen verminderen of verdwijnen.
- Maar het dieet scoorde beter: bij 71% van de proefpersonen verminderden of verdwenen de klachten.
- Na 6 maanden waren bijna alle deelnemers gemotiveerd om de behandeling voort te zetten, zowel met medicatie (82%) als met het dieet (91%).
De onderzoekers concluderen dan ook dat het sterk vereenvoudigd laag FODMAP-dieet via de app een waardig alternatief is voor de behandeling van een prikkelbare darm door de huisarts.
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Een recente meta-analyse van 12 studies bevestigt dat het FODMAP-dieet een positief effect heeft op de klachten en levenskwaliteit van mensen met prikkelbaredarmsyndroom (2).
- Dat je via een app meer personen kan bereiken en toch de positieve effecten kan behouden, is uiteraard goed nieuws.
- Minder duidelijk is of de app niet tot onnodige beperkingen leidt.
- Om voedingstekorten te vermijden en de haalbaarheid van het dieet te vergroten, is het belangrijk dat je enkel de persoonlijke triggers vermijdt.
- Dat achterhalen en je dieet personaliseren is een hele uitdaging via een app.
- Anderzijds is het sterk vereenvoudigd dieet mogelijk niet voldoende voor mensen met een ernstige vorm van prikkelbaredarmsyndroom.
- Zij hebben mogelijk meer baat bij een persoonlijke aanpak door een gespecialiseerde diëtist.
Conclusie
Een app met een sterk vereenvoudigd FODMAP-dieet heeft een positief effect op de klachten bij een prikkelbare darm. Bovendien scoort deze dieet-app beter dan medicatie. Een app is echter niet geschikt voor elke persoon met prikkelbaredarmsyndroom. Sommigen geven de voorkeur aan medicatie. Anderen zijn meer geholpen met een persoonlijke aanpak door een gespecialiseerde diëtist. Een juiste diagnose en advies van je arts zijn daarom belangrijk.
