In december vorig jaar werd in Hongarije een 27-jarige Syriër gearresteerd toen hij het land in wilde met vervalste reisdocumenten. Na een tip van de Belgische staatsveiligheid wordt hij nu ook verdacht van terrorisme. Hij zou in Syrië lid zijn geweest van de terreurgroep IS. Wat ook nog opmerkelijk is, is dat hij volgens Hongaarse bronnen een prepaidbetaalkaart bij zich had waar maandelijks 500€ op werd gestort. Dat komt omdat hij in Griekenland een erkende vluchtelingenstatus had.

Eerder al in 2017 en 2018 legden verschillende websites de link tussen vluchtelingen en betaalkaarten. Die kaarten zouden verstrekt worden door de EU en de Verenigde Naties in samenwerking met Mastercard. Volgens sommige andere berichten zou ook de Hongaars-Amerikaanse miljardair George Soros er voor iets tussen zitten via Humanity Ventures, een organisatie die hij heeft opgericht. Maar wat is er van aan? Bestaat er een prepaidkaart voor vluchtelingen en migranten in Griekenland?

Greece Cash Alliance

Volgens de Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen (UNHCR) worden er sinds 2017  betaalkaarten verstrekt aan vluchtelingen in Griekenland. De kaarten vallen onder de zogenaamde “Greece Cash Alliance”. Dat project is een samenwerking tussen UNHCR, Caritas en het Rode Kruis en wordt gesponsord door de Europese Commissie. In een UNHCR-update van januari 2019 lezen we dat er 63.853 kandidaat vluchtelingen cash assistentie kregen in Griekenland. Het ging in de maand januari om een bedrag van ongeveer €6,4 miljoen.

Een medewerker van UNHCR geeft meer informatie: “Het gaat om Mastercard-prepaid-kaarten waar maandelijks een vast bedrag op wordt gestort. Afhankelijk van de situatie en de gezinssamenstelling van de aanvrager kan het bedrag variëren van €90 tot maximaal €550. Dat bedrag moet voorzien in de dagelijkse levensbehoeften van de vluchtelingen.”

Griekenland, in tegenstelling tot sommige andere Europese landen, geeft geen cash-assistentie aan vluchtelingen. Dat is volgens de “Greece Cash Alliance” de reden waarom ze dit project hebben opgezet.

Een groot deel van de vluchtelingen en migranten in Griekenland zijn afkomstig uit Syrië, waar sinds 2011 een burgeroorlog woedt. Die burgeroorlog bracht een grote vluchtelingenstroom op gang. Veel vluchtelingen maakten hun oversteek naar Europa door van de Turkse kust naar Griekenland te varen.

De Italiaanse Europarlementariër Mario Borghezio (Lega Nord) stelde op 7 november 2018 een schriftelijke vraag over wie er verantwoordelijk is voor deze kaarten en het geldbedrag dat op de kaarten gestort wordt.

Dmitris Avramopoulos, Europees commissaris voor Migratie, Binnenlandse Zaken en Burgerschap, reageerde daarop schriftelijk: “De Europese Commissie (EC) financiert zijn humanitaire partners, zodat zij cash assistance programs kunnen opzetten in landen als Turkije, Griekenland, Libanon en Jordanië waarbij de meerderheid van de ontvangers afkomstig is uit Syrië. In principe kunnen zij slechts zes maanden een betaalkaart ontvangen vanuit het programma.”

De EU geeft dus aan betrokken te zijn bij het systeem van de betaalkaarten, maar benadrukt  tegelijkertijd dat ze de migratie niet aanmoedigen. Op een Hongaarse claim dat de EU vluchtelingen wil aantrekken door hen prepaidbetaalkaarten te verstrekken reageerde de Europese Commissie als volgt: “Humanitaire hulp van de EU bevordert niet de migratie, maar assisteert alleen de vluchtelingen die al in Griekenland zijn.”

Strenge voorwaarden

De UNHCR-medewerker geeft ook verduidelijking over het bedrag dat op de kaarten gestort wordt: “Er bestaan twee categorieën van maandelijkse stortingen. Allereerst is er de categorie van vluchtelingen die beschikken over een eigen accommodatie. Zij kunnen een bedrag ontvangen tussen €150 en €550. Een alleenstaande heeft recht op €150, een gezin van zeven of meer personen kan €550 ontvangen. Daarnaast is er nog de categorie vluchtelingen die geaccommodeerd wordt door ngo’s. Zij kunnen een bedrag ontvangen tussen  €90 en €330, weerom afhankelijk van de gezinsgrootte.”

De prepaidbetaalkaarten zijn uitsluitend bedoeld voor de basis-levensbehoeften van vluchtelingen. Er zijn dus strenge voorwaarden aan verbonden. Zo kunnen de betaalkaarten niet worden gebruikt voor online-shopping, noch voor alcohol en sigaretten. Bovendien kunnen ze alleen maar in Griekenland worden gebruikt.

Een kandidaat vluchteling maakt geen aanspraak op de cash-assistentie als hij of zij:

  • geen duidelijke verblijfplaats heeft
  • onder de 18 is en alleen reist
  • over een stabiel inkomen beschikt via een job
  • gearriveerd is in Griekenland voor 1 januari 2015
  • als er een bewegingsrestrictie werd opgelegd voor de Griekse eilanden, maar hij zich op dat moment bevindt op het vasteland.
George Soros

En hoe zit het dan met de betrokkenheid van George Soros en Humanity Ventures? In januari 2017 kondigde Mastercard en George Soros aan dat ze de organisatie Humanity Ventures begonnen. Die organisatie mikt op de ontwikkeling van kwetsbare groepen, zoals vluchtelingen en migranten. Soros zou daarvoor 50 miljoen dollar beschikbaar stellen, maar dat project blijkt geen banden te hebben met het “Greece Cash Alliance”-project van UNHCR, Caritas en het Rode Kruis.

Conclusie

Factcheck.Vlaanderen oordeelt dat de beweringen gedeeltelijk waar zijn. Het is waar dat er kaarten verstrekt worden aan vluchtelingen via een samenwerking tussen de EU, VN en humanitaire organisaties. Maar daar zijn strenge voorwaarden aan verbonden. Het is dan ook perfect mogelijk dat de man die in Hongarije werd gearresteerd een prepaidbetaalkaart bij zich had. Alleen kon hij die buiten Griekenland niet gebruiken.

Het is daarentegen niet correct dat iedereen recht heeft op het maximale bedrag van €500. In de meeste gevallen is het bedrag lager en beperkt voor een duurtijd van 6 maanden. Het is goed mogelijk dat er vluchtelingen en migranten door Europa reizen die in het bezit zijn van een betaalkaart, maar die kaarten zijn in principe slechts geldig voor zes maanden en alleen in Griekenland.

 
Geraadpleegde Bronnen