Hoe maak je fake news? Je haalt beelden uit hun context en je vergeet wat een dokter echt zei over armen die magnetisch worden van vaccins.
Onderzoekers van de universiteit van Kopenhagen vonden 1905 Denen, die ze rekruteerden via Facebook, bereid om deel te nemen aan een experiment (1). De proefpersonen, vooral vrouwen (86%) met een gemiddelde leeftijd van 34 jaar en gemiddeld 350 Facebook-vrienden, spendeerden gemiddeld een uur per dag op Facebook. Ze werden ingedeeld in twee groepen: de eerste groep werd gevraagd een week lang niet op Facebook te gaan, terwijl de tweede groep gewoon verder ging met Facebooken (controlegroep). Bij het begin en op het einde vulden de deelnemers vragenlijsten in over hun welbevinden, algemene tevredenheid en emotionele leven. Ook werd gedetailleerd gevraagd naar hun Facebook-gebruik, waaronder gevoelens van afgunst bij het zien van de gelukkige plaatjes van vrienden, zelf actief foto’s plaatsen of vooral de tijdslijnen van vrienden bekijken, enzovoort. Het experiment leerde dat mensen die zich een week van Facebook onthouden, zich over het algemeen tevredener en emotioneel beter voelen, vooral diegenen die de netwerksite intensief gebruiken, zelf eerder passief zijn en weinig posten en eerder hoog scoren op afgunst bij het bekijken van foto’s en verhalen van vrienden. De onderzoekers besluiten dat intensieve gebruikers er goed aan doen om af en toe een Facebook-pauze in te lassen.
Het gaat om een goed uitgevoerd onderzoek en de resultaten bevestigen wat eerdere studies ook al suggereerden: dat de stroom aan foto’s van successen, familiaal en ander geluk op Facebook een negatieve impact kunnen hebben op gebruikers. Zeker wanneer dergelijke plaatjes afgunst opwekken en mensen eindeloos scrollen door de ‘happy-beelden’ van Facebook-vrienden en zelf minder actief deelnemen aan leuke dingen delen op Facebook.
De studie heeft wel enige beperkingen. Het experiment duurde slechts een week. De deelnemers waren overwegend jonge vrouwen. Iedereen wist wat er zou onderzocht worden en dat kan verwachtingen scheppen en het invullen van de vragenlijsten beïnvloed hebben. Overigens werd niet gecontroleerd of de ‘behandelde groep’ effectief een week niet op Facebook zat. Tenslotte worden tevredenheid en emoties door veel meer dan enkel Facebook beïnvloed.
De onderzoekers benadrukken dat Facebook niet ‘slecht’ is en ook tal van voordelen heeft, zoals contact houden met vrienden en familie, chatten, berichtjes delen of afspreken. Facebook-contacten kunnen echte ‘face-to-face’-contacten echter niet vervangen en het is goed te beseffen dat mensen vooral leuke dingen posten, terwijl ze hun verdriet en tegenslagen veel meer voor zich houden.
De studie toont aan dat mensen die veel op Facebook zitten en soms afgunst voelen bij de vele ‘happy-beelden’ van hun vrienden, er goed aan doen af en toe een pauze in te lassen. Een week weg van de sociale netwerksite verhoogt hun gevoelens van tevredenheid en vermindert negatieve emoties.