Griepvaccin verhoogt niet het risico op een corona-infectie

Volgens een artikel gepubliceerd op de websites DisabledVeterans.org en GreenMedInfo en verschillende posts op Facebook zou het griepvaccin ervoor zorgen dat je vatbaarder bent voor het coronavirus. Dit verhaal stak de kop op nadat verschillende bronnen in de medische sector aanraadden om ook tijdens de coronapandemie een griepvaccin te halen.

8 mei 2020

Dit artikel is een vertaling van Claim that flu vaccine increases coronavirus infection is unsupported, misinterprets scientific studies (HealthFeedBack.org) en werd ons aangeboden via de #CoronaVirusFacts Alliance

Het artikel op DisabledVeterans.org baseert zich op een studie van Gregg Wolff. Hij is verbonden aan de U.S. Armed Forces Health Surveillance Branch, een tak van het Amerikaanse leger die zich bezighoudt met het monitoren van de gezondheid van Amerikaanse soldaten en hun bondgenoten. De studie dateert van januari 2020 en zou aantonen dat mensen die het griepvaccin kregen, 36% meer kans hebben om het coronavirus op te lopen. Wetenschappers die het artikel beoordeelden gaven aan dat dit inderdaad het resultaat van het onderzoek was, maar dat er enkel gezocht was naar de aanwezigheid van seizoensgebonden coronavirussen die een verkoudheid veroorzaken en dus niet SARS-CoV-2, het coronavirus dat COVID-19 veroorzaakt. Daarom kunnen de resultaten niet gelinkt worden aan SARS-CoV-2.

Daarnaast hield het onderzoek geen rekening met factoren zoals leeftijd die een grote invloed kunnen hebben op de resultaten. Het onderzoek werd ook uitgevoerd op basis van administratieve gegevens, waarbij 20% van die gegevens niet meegerekend werden. Volgens Sheena Sullivan, epidemiologe bij het Collaborating Centre for Reference and Research on Influenza van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is er geen duidelijke analyse van de impact die het schrappen van die 20% aan gegevens had op het onderzoek. “Soms kunnen die geschrapte gegevens belangrijke verschillen vertonen met de gegevens die wel meegerekend werden, waardoor dat een invloed kan hebben op de uiteindelijke schatting.”

Angeline Rouers, onderzoekster bij het Singapure Immunology Network, duidde er ook op dat het onderzoek van Gregg Wolff zelf aanhaalt dat gevaccineerde soldaten geen duidelijk hogere kans op longziekten hadden.

In het onderzoek van Wolff wordt verwezen naar een theorie genaamd viral interference , ofwel ‘virale verstoring’. Volgens die theorie kan virus A de ontwikkeling van virus B tegenhouden doordat een cel die al door virus A aangetast is niet kan aangetast worden door virus B. In de studie van Wolff stelt men zo dat het griepvaccin tijdelijk de kans op andere virale infecties kan vergroten doordat het griepvirus onderdrukt of tegengehouden wordt. “Dit kan het geval zijn bij griepvirussen,” zegt Rouers, “maar viral interference is nog steeds een controversiële theorie.” Deze opmerking staat ook in de studie van Wolff en hij haalt aan dat onderzoeken naar het fenomeen tot nu toe onduidelijke resultaten opleveren. In het artikel op DisabledVeterans.org wordt dit echter uit de context getrokken.

Ook de Amerikaanse Centers for Disease Control and Prevention (CDC) hebben zich over het onderwerp uitgesproken : “In één studie werden resultaten gevonden waaruit zou blijken dat een griepvaccin zou leiden tot een verhoogd risico op andere aandoeningen van de luchtwegen. Na deze studie hebben verschillende experts zich over de resultaten gebogen en in verdere onderzoeken getracht bevestiging te vinden. In geen enkele studie werden gelijkaardige resultaten gevonden. Het is onduidelijk waarom de eerste studie tot deze resultaten leidde, maar de grote meerderheid van het bewijs toont aan dat dit verhoogd risico geen algemene of regelmatige tendens is. Het griepvaccin zorgt er dus niet voor dat mensen vatbaarder zijn voor andere virale infecties van de luchtwegen.”

Een tweede studie die gebruikt wordt om aan te tonen dat er wel degelijk een verhoogd risico is, is een onderzoek van Cowling en collega’s. Zij onderzochten het risico op andere virale infecties van de luchtwegen bij kinderen die ingeënt waren met het inactieve trivalente griepvaccin. Dit vaccin bevat antistoffen tegen drie verschillende soorten griepvirussen. De griepvaccins die in 2019-2020 in België beschikbaar waren, waren quadrivalente vaccins en boden dus bescherming tegen vier soort griepvirussen. Sheena Sullivan bevestigt dat in dit onderzoek wel een verhoogd risico werd gevonden bij de gevaccineerde kinderen maar dat dit om niet-griepvirussen ging en niet over seizoensgebonden coronavirussen. Slechts twee kinderen liepen een coronavirus op, op een totaal van 115 onderzochte kinderen. Daarnaast haalt Sullivan ook aan dat het onduidelijk is of de resultaten kunnen doorgetrokken worden naar volwassenen.

Voorlopig is het dus nog onduidelijk of het griepvaccin voor een verhoogd risico op coronavirus zorgt en er is meer wetenschappelijk onderzoek nodig voor een sluitend antwoord. De onderzoeken van Wolff en Cowling suggereren een mogelijk verhoogd risico op virale infecties van de luchtwegen na een griepvaccinatie maar een andere, grotere studie vond geen relevant verschil tussen gevaccineerde en niet gevaccineerde onderzoeksgroepen. Deze laatste studie volgde de onderzoeksgroepen gedurende zes griepseizoenen, terwijl de eerste twee onderzoeken slechts over een enkel griepseizoen gingen.

Voor alle duidelijkheid: er is ook geen bewijs dat een griepvaccin zou beschermen tegen het coronavirus. Het is wel zo dat het vaccin indirecte voordelen kan hebben tijdens de pandemie, aangezien het ervoor zorgt dat het aantal gewone griepgevallen beperkt blijft waardoor ook het aantal complicaties, zoals longontsteking, minder zijn en er dus minder mensen in het ziekenhuis belanden. “Hierdoor blijft de druk op de ziekenhuizen werkbaar en blijven de ziekenhuisbedden vrij voor mensen die het nodig hebben,” zegt Angeline Rouers. Dit sluit dus aan bij het doel van “ flatten the curve ”, namelijk ervoor zorgen dat de gezondheidszorg niet verzadigd raakt.

Daarnaast is het ook mogelijk om zowel SARS-CoV-2 als het griepvirus op te lopen, zoals blijkt uit een rapport uit China. Het is echter niet duidelijk hoe vaak dit voorkomt en welke impact dit heeft op de prognose van de patiënt.

Holly Seale, lesgever en onderzoekster aan de University of New South Wales, formuleerde het als volgt in een Amerikaans nieuwsbulletin : “We willen absoluut voorkomen dat mensen zowel de griep als corona krijgen en dus twee infecties op hetzelfde moment moeten bestrijden. Dan raakt het lichaam uitgeput. We willen ook voorkomen dat mensen de griep krijgen en naar de huisarts of het ziekenhuis gaan, waar ze zichzelf mogelijk blootstellen aan andere virussen, zoals corona.”

Conclusie

Dat het griepvaccin het risico op een corona infectie zou verhogen, is een ongenuanceerde interpretatie van het wetenschappelijk debat. Sommige onderzoeken lijken aan te tonen dat het griepvaccin zorgt voor een verhoogde kans op andere virale infecties van de luchtwegen, maar een grotere en meer langdurige studie kon deze resultaten niet bevestigen.

✻

Geraadpleegde Bronnen

Anke De Cock

Anke studeerde Geschiedenis en Journalistiek aan de KU Leuven. In het voorjaar van 2019 stond ze mee aan de wieg van Factcheck.Vlaanderen en sindsdien is ze actief als factchecker en vertaler. Eerder liep ze al stage bij de afdeling Publiekswerking van de Kazerne Dossin, waar ze werkte rond propaganda en desinformatie, en op de redactie van Pano bij VRTNWS.

✻

Steun ons!