Waar komt dit nieuws vandaan?
Franse onderzoekers gebruikten de gegevens van 44.551 volwassenen uit de cohortstudie NutriNet-Santé om de relatie na te gaan tussen bewerkte voedingsmiddelen en sterfte. De studie begon in 2009, de vrijwillige deelnemers waren 45 jaar of ouder en vulden verschillende elektronische vragenlijsten in over leefgewoonten, alsook over eetgewoonten gedurende drie dagen.
Aan de hand van deze gegevens konden de onderzoekers nagaan hoeveel procent bewerkt voedsel werd geconsumeerd door de individuele deelnemers. Tijdens de opvolgingsperiode overleden 602 personen, waarvan 219 door kanker, 34 door hart- en vaatziekten en 349 door ongekende oorzaken. Ongeveer 14% van het voedingspakket bestond uit bewerkte voedingsmiddelen, goed voor 29% van het aantal calorieën per dag.
Voor elke stijging van 10% in consumptie van bewerkte voedingsmiddelen steeg het risico op vroegtijdig overlijden met 14%. Volgens de onderzoekers verhogen bewerkte voedingsmiddelen de kans op vroegtijdige sterfte door hun samenstelling rijk aan energie (calorieën), verzadigde vetten en zout.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Deze studie is het zoveelste voorbeeld van de beperkingen eigen aan observatiestudies: deelnemers die veel bewerkte voedingsmiddelen gebruikten, waren jonger, hadden een lager inkomen, een lagere opleiding, leefden alleen, hadden een hoger lichaamsgewicht, waren fysiek minder actief en rookten meer. Dit betekent dat het verschil in sterfterisico waarschijnlijk meer te wijten is aan verschillende leefgewoonten dan aan de consumptie van bewerkte voedingsmiddelen alleen.
NutriNet-Santé startte met 158.361 deelnemers, waarvan slechts 44.551 in deze studie werden opgenomen: velen zagen op termijn het invullen van de vrij omslachtige vragenlijsten niet meer zitten. Meer dan 70% van de deelnemers bestond uit vrouwen. Eigenaardig genoeg kennen we de doodsoorzaak van 349 deelnemers niet. Het is dus niet geweten of deze doodsoorzaken voedingsgebonden waren.
Een probleem met deze studie is eveneens het gebrek aan een duidelijke definitie voor bewerkte voedingsmiddelen. Volgens de auteurs omvat dit snacks, brood, kant-en-klaarmaaltijden en charcuterie. Het is niet duidelijk hoe de studie suikervrije dranken indeelde, en kant-en-klaarsoepen, fruitsappen en broodsoorten met volle granen.
Deze waarnemingsstudie toont een relatie aan tussen sterfte en bewerkte voedingsmiddelen, maar bewijst niet dat bewerkte voedingsmiddelen het risico op sterfte kunnen verhogen. Het blijft wel duidelijk dat sommige bewerkte voedingsmiddelen zoals gesuikerde frisdranken, fast food en snacks geen deel uitmaken van een gezonde en evenwichtige voeding, zoals aangeven in de omgekeerde voedingsdriehoek van het Vlaams Instituut Gezond Leven.
Conclusie
Deze studie vindt een verband tussen de consumptie van bewerkte voedingsmiddelen en het risico op vroegtijdig overlijden, maar het is niet duidelijk of het hier gaat om een oorzakelijk verband.
