De nieuwe politieke partij Voor U zegt in haar verkiezingsprogramma (hier gearchiveerd) dat België “het enige land is met een onbeperkte werkloosheid (sic) in de tijd”. De West-Vlaamse lijsttrekker Ivan Sabbe herhaalde onlangs die uitspraak tijdens het verkiezingsdebat van het Liberaal Vlaams Studentenverbond in Leuven: “België is het enige land van de 27 Europese lidstaten waar de werkeloosheidsuitkering onbeperkt is in de tijd.”
Klopt deze uitspraak?
De werkloosheidsuitkering in zijn werk
De duur van de werkloosheidsuitkeringen is in principe onbeperkt in België. Het bedrag van de uitkering bedraagt 65% van je laatst verdiende loon, met een vastgelegde boven- en ondergrens, en neemt dan geleidelijk af in de tijd. De bedragen hangen verder af van de gezinssituatie en het beroepsverleden van de werkzoekende. Een overzicht van de huidige bedragen staat op de website van de Rijksdienst voor Arbeidsvoorzieningwaren (RVA).
Vanaf 49 maanden geldt een vast minimumbedrag. Het bedrag hangt vanaf dan enkel nog af van je gezinssituatie, niet meer van je laatst verdiende loon.
Is de onbeperkte tijd enkel het geval in België?
Volgens Rudy Aernoudt, professor financiën aan de Universiteit Gent, klopt de bewering van Voor U. Hij verwijst naar een rapport van de OESO over het werkloosheidsuitkeringsstelsel in België. Het rapport stelt dat ons land inderdaad het enige land is dat de werkloosheidsuitkering niet beperkt in de tijd. Tenminste als je andere vormen van bijstand buiten beschouwing neemt.
Ook econoom Ive Marx van de Universiteit Antwerpen bevestigt dit. Volgens hem is de onbeperktheid in de tijd historisch gegroeid. “Het heeft te maken met de verzuiling in België. De vakbonden vinden de onbeperktheid hier belangrijk.”
Op de website van de Europese Commissie kan je een overzicht terugvinden van de uitkeringsmaatregelen voor alle lidstaten. De termijnen lopen van 90 dagen in Hongarije tot 3 jaar in Denemarken. Enkel België heeft geen aflooptermijn.
In sommige landen onbeperkte bijdrage na afloop werkloosheidsuitkering
In andere landen heb je na het verloop van de beperkte werkloosheidsuitkeringen wel andere vormen van bijstand waarop je kan terugvallen. De bedragen van deze hulp kunnen lager liggen dan de initiële uitkeringen. Het belangrijke verschil is dat enkel werkzoekenden met een klein vermogen hier recht op hebben.
In landen als Nederland, Oostenrijk en Ierland is deze vergoeding onbeperkt in de tijd. In Oostenrijk krijgen werkzoekenden in bepaalde omstandigheden Notstandshilfe wanneer die de limiet van de werkloosheidsuitkering heeft bereikt. In Ierland vervangt de ongelimiteerde Jobseeker’s Allowance de hogere, maar in tijd beperkte, Jobseeker’s Benefit.
Hoe werkt werkloosheidsuitkering in ons land? Acht voorwaarden
De uitkering in België is in de praktijk niet zomaar onbeperkt. Om in aanmerking te komen voor een werkloosheidsuitkering, moet een persoon aan acht voorwaarden voldoen. Als je hier niet meer aan voldoet, verlies je je uitkering.
1. Je hebt minstens een bepaald aantal dagen gewerkt in een periode van 21 tot 42 maanden, afhankelijk van de leeftijd van de werkzoekende.
2. Het mag niet je eigen schuld zijn dat je zonder werk bent gevallen.
3. Je bent beschikbaar om te werken. Je bent bijvoorbeeld niet arbeidsongeschiktheid door ziekte.
4. Je bent ingeschreven als werkzoekende.
5. Je bent bereid om een passende job of opleiding te accepteren wanneer die wordt voorgesteld.
6. Je gaat zelf actief op zoek naar werk en bent neemt deel aan voorgestelde begeleidings- en opleidingsmaatregelen.
7. Je bent jonger dan 65 jaar, de pensioengerechtigde leeftijd.
8. Je woont in België.
Volgens cijfers van RVA zijn er dit jaar gemiddeld zo’n 300.000 werkzoekenden die recht hebben op een uitkering, waarvan ongeveer 110.000 in Vlaanderen.
Hoe zit het in onze buurlanden?
Het systeem in onze buurlanden heeft volgens Marx een andere insteek. “In Nederland zijn ze genereuzer voor de pas werklozen. Maar dat is dan vrij beperkt in de tijd,” legt hij uit. Als je net werkloos bent, ontvang je in Nederland 75% van je laatste salaris. De minimumduur van werkloosheidsuitkering is 3 maanden. In specifieke gevallen kan dit verlengd worden tot maximaal 24 maanden. Werklozen die onvoldoende inkomen hebben om in hun levensonderhoud te voorzien, kunnen daarna terugvallen op de Algemene Bijstand, die wél onbeperkt is in de tijd.
In Frankrijk valt het bedrag van de uitkering tussen 57% en 75% van het laatste salaris. De duur is minstens 6 maanden en maximaal 18 maanden, tot 27 maanden voor 55-plussers. In Duitsland en Luxemburg geldt een termijn van 12 maanden.
Betekent de onbeperkte uitkering in België ook dat de hier meer aan uitgeeft dan andere landen? Cijfers van het Europese statistiekbureau Eurostat tonen dat er andere landen, zoals Oostenrijk en Spanje, zijn waarbij werkloosheidsuitgaven een groter deel uitmaakt van het bruto binnenlands product. Maar België bevindt zich wel degelijk boven het Europese gemiddelde.
Conclusie
België is het enige land in de EU waar de werkloosheidsuitkering in principe onbeperkt is in de tijd. In sommige andere landen heb je in specifieke gevallen wel recht op een onbeperkte bijdrage na afloop van de werkloosheidsuitkering. Om in België in aanmerking te komen voor een werkloosheidsuitkering, moet je aan een aantal voorwaarden voldoen, zoals zelf op zoek gaan naar werk en bereid zijn om passende jobs of opleidingen te accepteren.
Deze factcheck kwam tot stand in het kader van de factcheckmarathon van de Lage Landen. Partners zijn: factcheck.vlaanderen, VRT NWS, Knack, RTBF, KRO-NCRV Pointer, Het Algemeen Dagblad en deCheckers.
✻
Geraadpleegde Bronnen
