Waar komt dit nieuws vandaan?
Britse onderzoekers gingen na hoe het voedingsgedrag kon beïnvloed worden door maatregelen van de overheid (1). Er zijn meer en meer fastfoodtenten die zich rond de scholen vestigen, met uiteraard als doel een snelle hap te verkopen. Deze snelle hap bevat doorgaans veel energie, zout en verzadigde vetten, en weinig fruit en/of groenten. Het veelvuldig gebruiken van fastfood leidt tot een onevenwichtig voedingspatroon.
Om een antwoord te vinden op hun onderzoeksvraag, voerden de Britse onderzoekers een literatuurstudie uit op interventiestudies die de invloed nagingen van de voedselomgeving op het voedingsgedrag en op het lichaamsgewicht. Ze keken naar welke maatregelen gezonde voedingskeuzes konden stimuleren, en welke maatregelen leidden naar ongezonde keuzes.
Een eerste vaststelling was dat het goedkoper maken van gezonde keuzes de consumptie ervan doet toenemen. Daartegenover heeft het vermelden van het aantal calorieën op het etiket geen invloed op de voedingskeuze. Jammer genoeg had het promoten van gezonde voedingsmiddelen geen invloed op het lichaamsgewicht.
Een tweede vaststelling was dat het aantal en de afstand tussen fastfoodgelegenheden en scholen wel een invloed had op het lichaamsgewicht van kinderen. Hoe dichterbij er een fastfoodrestaurant is, hoe dikker de kinderen in de nabijgelegen school zijn. Indien de afstand tot de fastfoodtent te hoog ligt, hebben de kinderen geen tijd om er in de middagpauze langs te gaan. De Britse onderzoekers besluiten dat de leefomgeving een invloed heeft op de voedingskeuze, en dit zowel om gezonde voeding te promoten, als om de consumptie van ongezonde voedingsmiddelen af te remmen. Er waren echter geen gegevens over het instellen van minimumleeftijden.
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Zorgen voor een gezonde generatie is een nobel doel, maar het is niet duidelijk of een minimumleeftijd om fastfood te mogen kopen de meest efficiënte maatregel is. Het begrip fastfood is trouwens niet eenvoudig te omschrijven: cheeseburgers en pizza’s horen hier zeker toe, maar een broodje smos ook?
Uit onderzoek blijkt dat het beïnvloeden van de schoolomgeving wel een interessante aanpak zou kunnen zijn. Gezonde keuzes goedkoper aanbieden, wat kansarme kinderen toegang zou verschaffen tot deze maaltijden, lijkt al een mogelijkheid. Daarnaast kunnen we het aanbod aan ongezonde voedingsmiddelen binnen een straal van een kilometer rond de scholen verbannen, net als dit aanbod duurder maken.
Zich voeden moet natuurlijk een individuele vrijheid blijven, en men kan zich terecht afvragen of de overheid onze voedingskeuzes mag beïnvloeden door maatregelen in te lassen. We hebben dezelfde discussies gekend in het verleden met roken en alcohol: beide gedragingen hoorden tot de persoonlijke vrijheid. De overheid greep echter in omdat het algemeen belang geschaad werd door de individuele gedragingen.
Dit is nu ook het geval voor voeding: er zijn in België meer dan 100.000 jongeren die lijden aan obesitas, waarvan men weet dat hierdoor de gezondheidsuitgaven in de toekomst zullen stijgen. Maatregelen die het algemeen belang dienen dringen zich op, maar het is niet duidelijk of een minimumleeftijd een efficiënte maatregel is op termijn.
Een laatste punt is dat de Britse literatuurstudie aantoont dat het vermelden van de calorieën geen invloed had op de consumptie. Het verwondert dan ook weer niet dat fastfoodtenten grote voorstanders zijn van deze aanpak.
Conclusie
Britse onderzoekers toonden aan in een literatuurstudie dat het aanbod van voeding in de omgeving een invloed heeft op wat kinderen eten. Gezonde voeding goedkoper aanbieden in de omgeving stimuleert gezonde eetgewoonten, terwijl fastfoodketens rond scholen het lichaamsgewicht doen stijgen. Het is niet duidelijk of het invoeren van een minimumleeftijd om fastfood te mogen kopen nuttig is om overgewicht en obesitas aan te pakken.
