Geen tijd om te lezen?
Dit zijn onze conclusies!

Op 30 januari 2023 verscheen een filmpje op Twitter waarin Russisch president Vladimir Poetin o.a. beweert dat Europa geleid wordt door een “satanistische nazileiding”, Rusland geen interesse heeft in het veroveren van andere landen, en Europese burgers geïndoctrineerd worden met propaganda.

Het gaat om een misleidend filmpje: over beelden van een speech die Poetin enkele maanden eerder gaf op de Russische nationale televisie werden een fictieve voice-over en ondertiteling gemonteerd.

De originele speech gaat over de oorlog in Oekraïne. Op geen enkel moment worden referenties gemaakt naar zaken zoals “satan-aanbiddende leiders” of “indoctrinatie met propaganda”.


Twitterfilmpje met fake ondertitels

Het betreffende filmpje verscheen op 30 januari 2023 op Twitter met de commentaar Breaking News from President Putin. Het gaat om een net geen twee minuten durende toespraak van de Russische president die werd gedupd in het Engels en ondertiteld in het Nederlands. Het filmpje vangt aan met Poetin die zegt dat zijn woorden altijd verdraaid en geframed worden, aldus de voice-over en ondertiteling. Vervolgens claimt de president niets anders te willen dan het beschermen van zijn landgenoten, “die al meer dan tien jaar bedreigd worden”. Poetin zou geen interesse hebben in het veroveren van andere landen.

Nog volgens de voice-over en ondertiteling worden Europese burgers reeds generaties lang geïndoctrineerd met propaganda, en wordt Europa geregeerd door "satan-aanbiddende Nazileiders". Poetin sluit af met de woorden “jullie hebben nog genoeg gelul om zelf onderscheid in te maken, alles is een scam, jullie worden opgelicht”. Het Twitterfilmpje werd reeds meer dan 4000 maal geliked en bijna 2000 keer geretweet.

Oorspronkelijke speech

Het oorspronkelijke beeldmateriaal is afkomstig van een speech die Poetin op 21 september 2022 gaf naar aanleiding van de oorlog in Oekraïne. De Russische president stelde toen onder meer dat hij 300 000 extra militairen zou mobiliseren om de Donbasregio te bevrijden. Bovendien zou hij zijn volk koste wat kost beschermen – lees: niet terugdeinzen om nucleaire wapens in te zetten. Verschillende westerse media berichtten over deze speech (waaronder ook De Morgen en De Standaard).

Belangrijk om op te merken: het fictieve filmpje komt absoluut niet overeen met de werkelijke speech van Poetin. De Russische president refereert op geen enkel moment naar zaken zoals “satan-aanbiddende leiders”, “indoctrinatie met propaganda” of “gelul”.

Hier vind je de transcriptie van de echte speech van Poetin die de Russische overheid op haar officiële site plaatste in het Engels.

Hier vind je een uitgeschreven versie van de Nederlandstalige ondertiteling in het misleidende Twitterfilmpje.

Identiek beeldmateriaal

Het beeldmateriaal dat werd gebruikt in het betreffende Twitterfilmpje is oorspronkelijk afkomstig van een nieuwsuitzending die Sky News, een Britse nieuwszender, op 21 september 2022 wijdde aan de toespraak van president Poetin.

Hieronder vind je een still uit zowel het misleidende Twitterfilmpje als van de oorspronkelijke speech uitgezonden door Sky News. De visuele overeenkomsten van beide afbeeldingen zijn treffend. Kijk bijvoorbeeld naar de gestippelde das die Poetin draagt, de vlaggen die links en rechts in beeld te zien zijn, of de twee telefoons in de achtergrond.

Still uit Twitterfilmpje verschenen op 30 januari 2023.

Still uit oorspronkelijke filmpje verschenen op de website van Sky News op 21 september 2022.

Verdacht profiel

Het bewuste filmpje werd gedeeld door het gebruikersprofiel van de Nederlandse Sonja van den Ende. In haar beschrijving op Twitter claimt ze een onafhankelijke journaliste te zijn, die verslag uitbrengt vanuit Rusland en de Donbasregio. Pointer, een Nederlands forum voor onderzoeksjournalistiek, publiceerde onlangs een portret over haar, waaruit blijkt dat van den Ende een belangrijke schakel vormt in het verspreiden van Russische propaganda.

Conclusie

Het filmpje van Poetin dat op social media rondgaat, is misleidend. Het toont beelden van een echte toespraak die Poetin enkele maanden eerder gaf op de Russische nationale televisie naar aanleiding van de oorlog in Oekraïne. Over dit beeldmateriaal werden een fictieve Engelstalige voice-over en Nederlandstalige ondertiteling gemonteerd.