Waar komt dit nieuws vandaan?
Problemen met het herkennen van geuren komen vaak voor als vroegtijdig symptoom bij degeneratieve ziekten, zoals de ziekten van Alzheimer en Parkinson. Amerikaanse wetenschappers uit Chicago wilden weten of teloorgang van het reukvermogen impact heeft op de levensverwachting (1). In 2005-2006 zochten ze 3005 personen tussen 57 en 85 jaar (helft mannen, helft vrouwen) thuis op en legden hen volgende geurproef voor: achtereenvolgens dienden de proefpersonen de geuren van pepermunt, vis, appelsien, rozen en leder te herkennen. Wie van de 5 geuren er 4 of 5 juist had, had een normaal reukvermogen, wie 2 of 3 fouten maakte, had een verminderd reukvermogen en wie 4 of 5 fouten maakte geen reukvermogen. Vijf jaar later, in 2010-2011, was 12,5% van de testpersonen overleden: 39% van de mensen uit de groep zonder reukvermogen, 19% van diegenen met verminderd reukvermogen en 10% van de groep met een normaal reukvermogen. De onderzoekers hielden rekening met factoren als roken, alcoholconsumptie, fragiliteit (niet meer goed in het uitvoeren van dagelijkse activiteiten) en cognitief vermogen (geheugen, concentratie, denkvermogen): de invloed van deze factoren werd zo goed mogelijk uitgesloten. De onderzoekers besloten dat teloorgang van het reukvermogen een sterke voorspellende factor is voor een naderende dood.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Deze interessante, goed uitgevoerde studie heeft enkele belangrijke zwakheden. De reuktesten werden uitgevoerd bij de mensen thuis, wat niet gestandaardiseerd is: het is nauwkeuriger om iedereen in dezelfde omgeving, bijvoorbeeld een consultatieruimte in een ziekenhuis, te testen. Ook werd er niet gekeken naar de doodsoorzaken van de overleden proefpersonen. Noch werd nagegaan of de proefpersonen op het moment van de geurtesten verkouden waren, aan hooikoorts leden of een andere aandoening hadden die het reukvermogen zou kunnen verminderen. De aard van de studie kan evenmin aantonen dat het hier zou gaan om een oorzakelijk verband.
We vragen ons ook af welk nut dergelijke resultaten hebben: wanneer je bij een oudere persoon vaststelt dat het reukvermogen achteruitgaat, kan je immers niets ondernemen om een eventuele naderende sterfte (binnen de 5 jaar) tegen te houden. Het leidt alleen tot onnodige ongerustheid.
Conclusie
Onderzoekers vinden een verband tussen verminderd reukvermogen op oudere leeftijd en een verhoogd risico op overlijden binnen de 5 jaar. Het is nog niet duidelijk of het hier gaat om een toevallige vondst of een echte risicofactor.
