Op sociale media circuleert een foto van een artikel uit De Andere Krant waarin bericht wordt over zogenaamde “DNA-vervuiling” van de Pfizer-vaccins. Dat zou leiden tot het ontstaan van kankers. Hiervoor worden enkele wetenschappers geciteerd, waaronder Phillip Buckhaults, een Amerikaanse kankeronderzoeker.

Geen aanwijzingen voor gevaarlijk DNA in vaccins

Buckhaults sprak in september voor de senaat van Zuid-Carolina waarin hij bezorgdheden naar boven wilde brengen omtrent zeldzame bijwerkingen van de vaccins. Die zeldzame bijwerkingen wijt hij aan DNA dat in de mRNA-vaccins zou zitten.

DNA is op zich echter geen gevaarlijke substantie. Analoog aan mRNA-vaccins worden er namelijk ook DNA-vaccins gemaakt. Eén daarvan is in India ontwikkeld en toonde in een grote studie goede werkzaamheid en veiligheid. Er zijn bovendien geen aanwijzingen dat DNA uit vaccins zich kan nestelen in ons eigen DNA.

Het eigen DNA zit goed afgeschermd in de celkern en er zijn heel wat verdedigingslinies in ons lichaam tegen vreemd DNA. Ons immuunsysteem heeft namelijk eiwitten voorzien in onze cellen die vreemd DNA vastpakken en kapot knippen. Dat is belangrijk, want veel virussen willen hun eigen DNA in onze cellen binnenbrengen en nieuwe virusdeeltjes maken. Deze eiwitten zorgen ervoor dat dit niet of veel moeilijker gebeurt. De inhoud van de coronavaccins kan dus het immuunsysteem niet omzeilen, zoals beweerd wordt in De Andere Krant.

Geruchten over DNA-overdracht circuleren al langer

Het idee dat vaccins “besmet” zijn met DNA circuleert al een hele tijd. In de jaren 50 zaten er effectief sporen van DNA van het SV40-virus in poliovaccins. In sommige dieren veroorzaakt dit virus kanker. Bij mensen is dit echter nooit teruggevonden. Uitgebreid onderzoek heeft nooit een hoger risico op kanker aangetoond bij mensen die met besmette vaccins gevaccineerd waren.

In april 2023 publiceerde een bioloog en cannabisonderzoeker een preprint waarin hij beweert een stuk DNA van het SV40-virus gevonden te hebben. De auteur is deel van Pandata, een internationaal netwerk van wetenschappers die al vaker in opspraak raakte voor het verspreiden van foutieve informatie rond Covid19.

Een preprint is een wetenschappelijk artikel dat nog niet door vakgenoten werd beoordeeld, wat meestal nodig is om het te publiceren in een academisch tijdschrift. In deze preprint vergeleken onderzoekers de hoeveelheid DNA tegenover de hoeveelheid RNA in het Moderna- en Pfizer-vaccin. Ze gebruikten hiervoor echter vervallen vaccins die niet gekoeld bewaard werden. Aangezien RNA minder stabiel is dan DNA, ‘vervalt’ RNA sneller dan DNA. Hierdoor is het mogelijk is dat er in verhouding meer DNA aangetroffen werd dan wanneer de metingen zouden gebeuren bij correct bewaarde vaccins.

DNA-overdracht van vaccins is al langer een bestaande bezorgdheid, maar in het verleden is er nooit bewijs gevonden dat dit een courant probleem is en tot kanker leidt. Ook de preprint levert hier geen bewijs voor. Ze toonde bijvoorbeeld niet aan dat het DNA uit het vaccin zich in het menselijke DNA kan nestelen, wat een belangrijke stap zou zijn in het ontwikkelen van kanker.

Buckhaulst roept op geen angst rond vaccins te verspreiden

In een post van 23 oktober op X, het vroegere Twitter, reageert Buckhaulst op de commotie veroorzaakt door zijn uitspraken. Hij schrijft dat, voor zover bekend, geen kankergevallen toe te schrijven zijn aan het Pfizer-vaccin en roept op om hierover geen angst te verspreiden.

Angstgevoelens maken het moeilijker verkeerde informatie te herkennen

Inspelen op emoties, zoals angst, is een tactiek die vaak gebruikt wordt om foutieve informatie verder te verspreiden. Onderzoekers toonden aan dat we minder geneigd zijn om na te denken over de geloofwaardigheid van de bron bij nieuwsberichten die sterke emoties uitlokken. Dat maakt het moeilijker om in te schatten of informatie over een angstaanjagende ziekte klopt of niet.

Uit een Zuid-Koreaans onderzoek bleek bovendien dat boosheid ons kwetsbaarder maakt voor desinformatie rond Covid19. Het is evident om boos te worden als je leest dat vaccins je gezondheid en die van je naasten in gevaar zouden brengen. Dat maakt het nog moeilijker om desinformatie te herkennen.

Ook andere vermelde wetenschappers bewezen geen ‘DNA-vervuiling’

Wafik El-Deiry, een van de andere wetenschappers vermeld in het artikel van De Andere Krant, schrijft in een post op Linkedin dat hij wel een mogelijkheid ziet hoe het vaccin zeer zeldzaam kanker zou kunnen veroorzaken, maar benadrukt ook dat het vaccin veilig is en aangeraden voor ouderen en kwetsbare mensen. Hij is dus heel wat genuanceerder dan het artikel waarin hij geciteerd wordt. Andere wetenschappers zijn het oneens met El-Deiry en zien geen link tussen het ontwikkelen van kanker en de coronavaccins.

Angush Dalgleish wordt ook aangehaald als expert die een link tussen de vaccins en kanker ziet. Dalgleish, Brits kankerspecialist en voormalig politicus, heeft in het begin van de vaccinatiecampagnes nog geschreven dat de vaccins veilig zijn en ook aan te raden zijn voor jonge mensen. Later is Dalgleish in opspraak gekomen omdat hij een vaccin promootte van een bedrijf waar hij ook aandelen van had. Ondertussen zijn ook andere uitspraken van hem gefactcheckt door andere media.

Kankerregister toont geen stijging in het aantal nieuwe kankerdiagnoses

Belangrijker dan wie wat beweert, zijn de effectieve cijfers. Het duurt een hele tijd voordat kankerregisters hun cijfers kunnen vrijgeven - er kruipt veel tijd in het verwerken van die cijfers - maar de cijfers voor 2021 van het Belgische kankerregister tonen alvast geen stijging in het aantal kankerdiagnoses. Dat zocht factcheck.vlaanderen reeds uit in een andere factcheck.

Conclusie

Er zijn geen redenen om aan te nemen dat de coronavaccins kanker veroorzaken door “DNA-vervuiling”. Er is geen aannemelijk biologisch mechanisme dat dit zou kunnen verklaren en cijfers van kankerregisters geven geen stijging in het aantal kankerdiagnoses aan sinds de start van de vaccinaties. De Andere Krant citeert wetenschappers die in de realiteit veel gematigder zijn dan hun artikel doet vermoeden.