Hebben onderzoekers een wapen gevonden tegen killerbacteriën?

Waar komt dit nieuws vandaan?

Het gaat om een laboratoriumonderzoek onder leiding van de vermaarde universiteit van Oxford in samenwerking met een aantal Chinese onderzoeksgroepen (1). Daarbij werd een synchroton ingezet, dat is een deeltjesversneller verwant aan de fameuze CERN-versneller die leidde tot de ontdekking van het Higgs-deeltje in Zwitserland. In deze studie werd de Britse versneller gebruikt om de structuur van het buitenmembraan van gramnegatieve bacteriën bloot te leggen. Gramnegatieve bacteriën hebben namelijk een buitenste schil die de bacterie beschermt tegen aanvallen van onder andere antibiotica. Daardoor zijn deze bacteriën antibioticaresistent. Totnogtoe was er heel weinig bekend over deze buitenschil, die is samengesteld uit lipopolysacchariden. In deze studie werden twee moleculen blootgelegd die de buitenschil verankeren aan de bacterie. Daarmee heeft men twee nieuwe aangrijpingspunten gevonden om gramnegatieve antibioticaresistente bacteriën te vernietigen: wanneer men deze moleculen kan uitschakelen, komen de bacteriën bloot te liggen en zijn ze kwetsbaar genoeg om met nieuwsoortige antibiotica aan te pakken. Deze antibiotica zijn nog niet ontwikkeld, maar de onderzoekers maken zich sterk dat de nieuwe ontdekking wel de weg opent.

Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?

Het gaat om een belangrijke doorbraak in het ontrafelen van de mechanismen van antibioticaresistentie. Wel betreft het hier uitsluitend gramnegatieve bacteriën, zoals Salmonella an Klebsiella bijvoorbeeld. Daarnaast bestaan er ook grampositieve antibioticaresistente bacteriën, maar deze hebben geen buitenschil en zouden dus niet kunnen worden aangepakt met de antibiotica die menhier in gedachten heeft.

Overigens is het nog te vroeg om victorie te kraaien. Dit stukje fundamenteel onderzoek biedt inderdaad perspectieven in de strijd tegen antibioticaresistentie van gramnegatieve bacteriën, maar de antibiotica die er tegen kunnen worden ingezet, moeten nog ontwikkeld worden.

Conclusie

Onderzoekers ontrafelen de buitenschil van gramnegatieve bacteriën en zetten daarmee een stap vooruit in de kennis omtrent antibioticaresistentie. Deze kennis kan in de toekomst leiden tot de ontwikkeling van nieuwe antibiotica, maar zo ver zijn we vandaag nog niet.