Helpen detoxkuren het lichaam ontgiften?

Wat weten we hierover?

De lente staat synoniem voor een frisse start en bij veel mensen kriebelt het om op te ruimen. De lenteschoonmaak gaat tegenwoordig verder dan huis en tuin: veel mensen willen ook lijf en leden ontdoen van allerlei gifstoffen die zich in de voorbije periode hebben opgestapeld: zware metalen, antibiotica- en pesticidenresten uit de voeding, tabak, alcohol, dieseldeeltjes uit de lucht, enzovoort.

Via websites, natuurwinkels en allerhande magazines worden detoxkuren aangeprezen. Detox is een afkorting van het Engelse woord voor ontgiften. Populaire ingrediënten van detoxkuren zijn groentesappen, kruidenthee, vezel- en andere supplementen, citroensap en cayennepeper. Soms worden ze gekoppeld aan een streng dieet. Andere methodes om te ontgiften zijn voetbaden of patches die je op je voetzolen kleeft. Na gebruik krijgen deze patches of het water uit het voetbad een vuilbruine kleur, wat de indruk wekt dat er inderdaad gif uit je lichaam gestroomd is. Supplementen zorgen vaak voor extra stoelgang, wat mensen doet geloven dat ze 'ontslakken' en dat de darm gereinigd wordt. Detoxen zou niet alleen zorgen voor een een proper lichaam, maar ook voor energie en levenskracht.

Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?

Een overzichtsonderzoek naar de effecten van detoxkuren laat er geen twijfel over bestaan: dergelijke kuren en producten zijn zinloos (2). Bovendien zijn ze niet zonder risico.

Sapkuren gekoppeld aan een zeer laagcalorisch dieet doen je inderdaad gewicht verliezen op korte termijn, maar grotendeels onder de vorm van vocht. Bovendien vertraagt zo'n semi-vastenkuur je metabolisme, in een poging om de calorieën vast te houden. Na de kuur kom je in een mum van tijd weer aan. Met strenge kuren zou je ook het risico lopen op storingen in de elektrolytenbalans in je bloed, wat niet gezond is.

Detoxsupplementen om je darmen te ontslakken bevatten vaak ingrediënten die in je darmstelsel een gel vormen, wat de extra stoelgang verklaart. Het wekt de verkeerde indruk dat de darmen gereinigd worden. Aan de darmwand zouden allerlei gifstoffen kleven, maar dat klopt niet. Wanneer afvalstoffen ophopen in de darm, gaan ze centraal in de darm samenkoeken en klitten ze niet tegen de wand. Detoxpatches of voetbaden worden ook vuilbruin wanneer je ze gewoon met water besprenkelt als gevolg van eenvoudige chemische reacties. De idee dat je via de poriën van je voeten gifstoffen kan lozen, heeft geen enkele wetenschappelijke basis. De vuilbruine kleur is misleiding.

We hebben geen detoxkuren nodig. Het menselijk lichaam heeft allerlei vernuftige systemen om zich te ontdoen van gifstoffen: de huid, de lever, de nieren, de luchtwegen, de darmen en het afweersysteem. Dat werkt allemaal vanzelf. De enige manier waarmee we lijf en leden gezond en vitaal kunnen houden, is een gezonde levensstijl: een gezond eetpatroon, voldoende beweging, voldoende slaap, voldoende ontspanning, niet roken en niet overdrijven met alcohol. En wie zich ondanks een gezond leefpatroon nog steeds moe voelt, doet er goed aan zijn huisarts te raadplegen voor een check-up.

Conclusie

Er bestaat geen enkele wetenschappelijke basis voor commerciële detoxkuren: ze reinigen veeleer je portemonnee in plaats van je lijf. Wie graag gezond de lente ingaat, kan beter werk maken van een gezond eet- en leefpatroon.