Waar komt dit nieuws vandaan?
Betrouwbaarheid van tests
Hoe betrouwbaar een test is, wordt uitgedrukt met twee begrippen: de specificiteit en de sensitiviteit.
Specificiteit
- De specificiteit is de kans op 100 dat een test een negatief resultaat oplevert bij personen die niet besmet zijn met het coronavirus. Het is dus de kans op 100 om niet-zieke mensen op te sporen.
- Bij een specificiteit van 100% scoort iedereen negatief die de ziekte niet heeft: perfect dus!
- Bij een specificiteit van 0% scoort niemand negatief die de ziekte niet heeft: een ramp! Dat betekent dat iedereen die niet besmet is met het virus toch positief scoort, alsof ze er wel mee besmet zijn. Met zo’n test kun je uiteraard niets aanvangen.
Sensitiviteit
- De sensitiviteit is de kans op 100 dat een test een positief resultaat oplevert bij personen die besmet zijn met het coronavirus. Het is dus de kans op 100 om zieke (of besmettelijke) personen op te sporen.
- Bij een sensitiviteit van 100% scoort iedereen positief die de ziekte heeft: ideaal!
- Bij een sensitiviteit van 0% scoort niemand positief die de ziekte heeft. Dit betekent dat iedereen die besmet is met het virus toch negatief scoort, alsof ze er niet mee besmet zijn. Dat is ook een waardeloze test.
De perfecte test scoort 100% op specificiteit en 100% op sensitiviteit, maar dergelijk ideaal is moeilijk haalbaar.
Hoe zit het met de coronatests?
Braziliaanse onderzoekers gingen de betrouwbaarheid van de verschillende coronatests na (1).
- Voor specificiteit scoorden de verschillende tests boven de 95%: maximaal 5% van de tests geeft met andere woorden een positief resultaat, terwijl de personen niet besmet zijn met het coronavirus. Dat noemen we valspositieve resultaten.
- Voor sensitiviteit scoorden de tests doorgaans veel lager, zelfs onder de 90%. Dat betekent dat minstens 10% van de personen negatief testen terwijl ze toch besmet zijn met het coronavirus. Dat noemen we valsnegatieve resultaten.
Bij valspositieve tests plaatsen we mensen onnodig in quarantaine. Personen die een valsnegatieve test afleggen, kunnen dan weer onbewust andere mensen besmetten.
De onderzoekers besluiten dat er dringend nood is aan eenvoudige en goedkope tests met weinig valsnegatieve resultaten.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Zwak-positieve resultaten
In de praktijk kunnen twee situaties voorkomen: je test positief of je test negatief op het coronavirus. Bij een positieve test is de kans groot dat je besmet bent met het virus. Bij een negatieve test is er een kans dat je toch besmet bent, maar dat de test ‘zich vergist heeft’.
Het verhaal wordt iets moeilijker als je weet dat zelfs kleine hoeveelheden genetisch materiaal van het coronavirus reeds een positief testresultaat kunnen veroorzaken. Dat noemen we een zwak-positief resultaat. Het kan optreden wanneer:
- je nog maar net besmet werd;
- het staal niet goed afgenomen werd;
- de besmetting in het verleden plaatsvond.
De arts beslist
Bij zwak-positieve resultaten houdt een arts daarom ook rekening met symptomen zoals hoesten, kortademigheid, smaak- en reukverlies. Hij doet dit om te kunnen beslissen of iemand met een zwak-positief resultaat in quarantaine moet of niet. Omgekeerd kijkt een arts bij een negatieve test ook of je symptomen hebt, om vals-negatieve resultaten zoveel mogelijk uit te sluiten.
Een arts kan een negatieve test altijd ‘overrulen’. Dat wil zeggen dat een arts, wanneer hij sterk vermoedt dat iemand toch besmet is, beslist om de persoon in kwestie als covid-19-positief te beschouwen, ook al is zijn testresultaat negatief. Het oordeel van een arts blijft belangrijk, en we mogen ons dus niet blindstaren op een testresultaat alleen.
Conclusie
De uitslag van de coronatest geeft op zich geen zekerheid, maar verhoogt of verlaagt enkel de waarschijnlijkheid dat je besmet bent of niet. Bij een zwak-positieve uitslag of bij een negatief resultaat heb je minder zekerheid. Dan moet je niet alleen rekening houden met het testresultaat, maar ook met eventuele symptomen.
