COVID-19 niet veroorzaakt door bacterie

Verschillende posts op sociale media en online artikels beweren dat COVID-19 veroorzaakt wordt door een bacterie en te behandelen is met aspirine en bloedverdunners. Dit zou ontdekt zijn door de Italiaanse overheid nadat ze, in strijd met een verbod van de Wereldgezondheidsorganisatie, autopsies uitvoerde op overleden coronapatiënten.

5 juni 2020

Dit artikel is een vertaling van COVID-19 Isn't Caused by Bacteria (Factcheck.Org) en werd ons aangeboden via de #CoronaVirusFacts Alliance

Bewering doet ronde op sociale media sinds half mei

Deze misinformatie werd eerst verspreid via sms en Whatsapp. Een Portugese versie werd eerder al gefactcheckt door de Braziliaanse organisatie Agência Lupa op 15 mei en ook India Today publiceerde op 25 mei een factcheck. Ondertussen verschijnt de bewering ook op sociale media, zoals Facebook, waar het snel opgepikt werd door populaire Amerikaanse groepen gewijd aan complottheorieën. Op Xandernieuws.net verscheen op 25 mei een Nederlandstalig artikel.

De posts die circuleren op sociale media beweren dat de Italiaanse overheid “ontdekt heeft dat covid geen virus is maar een bacterie” en dat ze dit ontdekt hebben “toen ze ingingen tegen de wet van de Wereldgezondheidsorganisatie die autopsies verbied.” Beide claims zijn onjuist.

Geen enkele overheid of organisatie omschrijft COVID-19 als bacterie

Het Italiaanse ministerie voor gezondheid omschrijft het coronavirus, ook wel SARS-CoV-2 genoemd, en de ziekte die erdoor veroorzaakt wordt, gekend als COVID-19, op dezelfde manier als de Amerikaanse Centers for Disease Control and Prevention (CDC) en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Alle drie de instanties verklaren dat het huidige coronavirus een nieuw virus is in de groep die bekend staat als de coronavirussen. In die groep zitten ook het gewone verkoudheidsvirus en gevaarlijkere virussen zoals MERS en SARS. Het Italiaanse ministerie verwijst ook consequent naar COVID-19 als een virus en niet als bacterie.

Er zijn belangrijke verschillen tussen een bacterie en een virus, die invloed hebben op onder andere ziektebeeld en behandeling. Bacteriën zijn eencellige organismen die in verschillende omgevingen kunnen overleven, zoals menselijke ingewanden waar ze helpen bij het verteren van voedsel. Sommige bacteriën zijn onschuldig, of zelfs voordelig voor de mens. Anderen zijn gevaarlijk en kunnen ziektes veroorzaken. Bacteriële infecties kunnen meestal behandeld worden met antibiotica. Virussen zijn kleiner dan bacteriën en hebben een levende gastheer nodig om te kunnen vermenigvuldigen. Ze nemen de cellen van de gastheer over en verschuilen er zich in. Virussen kunnen niet behandeld worden met antibiotica.

Het SARS-CoV-2 virus werd geïsoleerd op 7 januari 2020 in China en informatie over het virus werd internationaal beschikbaar gesteld voor onderzoek. Illustraties van het virus verschijnen sindsdien overal. Deze tonen de stekelige “kroon” die typisch is voor coronavirussen en waaraan de groep ook haar naam dankt. Corona is namelijk het Latijnse woord voor kroon.

De bewering dat de Italiaanse overheid ontdekt heeft dat COVID-19 een bacterie is die kan behandeld worden met aspirine en bloedverdunners is dus onwaar. Er is ook geen behandeling die goedgekeurd is of aangeraden wordt door de WHO of andere gezondheidsorganisaties.

Geen verbod op autopsies maar wel richtlijnen voor veiligheid

Ook het tweede deel van de claim is onwaar. De WHO heeft op geen enkel moment een “wet” uitgeschreven die autopsies op coronapatiënten verbied. In maart publiceerde de WHO wel een reeks voorzorgsmaatregelen die genomen moeten worden tijdens autopsies op overleden coronapatiënten. Hierin werd aangehaald dat algemeen gesproken de lichamen van overleden patiënten niet besmettelijk zijn. Er werd wel gewaarschuwd dat sommige organen nog steeds het virus kunnen bevatten. Daarom werd aangeraden dat bij het uitvoeren van een autopsie op een overleden coronapatiënt de ruimte voldoende verlucht moet worden en dat zo weinig mogelijk mensen aanwezig moeten zijn, waarbij iedereen de juiste beschermende kledij moet dragen. Daarnaast vaardigde het Italiaanse ministerie voor gezondheid op 1 april ook richtlijnen uit waarin autopsies op de lichamen van patiënten met COVID-19 afgeraden werden.

Conclusie

Het huidige coronavirus is, zoals de naam zegt, een virus en geen bacterie. Zowel de WHO als de Italiaanse overheid omschrijven COVID-19 ook consequent als virus. Er is geen behandeling of vaccin beschikbaar voor COVID-19. De WHO vaardigde geen verbod op autopsies uit, maar de Italiaanse overheid raadde deze wel af. Er werden ook richtlijnen gepubliceerd om de veiligheid te waarborgen wanneer een autopsie op een overleden coronapatiënt toch nodig is.

✻

Geraadpleegde Bronnen

Anke De Cock

Anke studeerde Geschiedenis en Journalistiek aan de KU Leuven. In het voorjaar van 2019 stond ze mee aan de wieg van Factcheck.Vlaanderen en sindsdien is ze actief als factchecker en vertaler. Eerder liep ze al stage bij de afdeling Publiekswerking van de Kazerne Dossin, waar ze werkte rond propaganda en desinformatie, en op de redactie van Pano bij VRTNWS.

✻

Steun ons!