Waar komt dit nieuws vandaan?
Ieder jaar worden er studies verricht door de agentschappen voor volksgezondheid om na te gaan hoe goed het griepvaccin het risico op griep vermindert.
In Engeland bleek dat het griepvaccin van 2017/18 een lage werkzaamheid had, het gaf slechts 25% bescherming tegen griep (1). Dit werd vorig jaar ook in ons land gezien. Het virus dat de epidemie van begin 2018 veroorzaakte, matchte niet goed met het griepvaccin van vorig seizoen. Wie een griepprik kreeg, liep vorig jaar bijgevolg meer risico dan andere jaren om toch griep te krijgen. Wanneer er echter een goede match is tussen de circulerende griepvirusstammen en het vaccin, zoals in 2015/16, vond met in Engeland een veel betere bescherming tegen griep van 52% (2).
Een groot overzichtsartikel dat verschillende onderzoeken over de werkzaamheid van griepvaccinatie bij 65-plussers naging, vond een gemiddelde bescherming van 60% (3). Hierbij werd er echter niet gekeken naar hoe goed een griepvaccin effectief beschermt tegen belangrijke verwikkelingen zoals hospitalisatie en overlijden. Dit zijn eigenlijk de cijfers die echt belangrijk. Maar dat is nog moeilijker te onderzoeken.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Griep wordt veroorzaakt door een griepvirus en er zijn steeds verschillende varianten van het virus in omloop. Deze virusvarianten veranderen zelf voortdurend: ze trekken als het ware een ander jasje aan, waardoor een griepvaccin van het ene jaar niet werkt tegen de nieuwe griepvarianten van het volgende jaar. Wetenschappers proberen jaarlijks, ongeveer een half jaar voor de griep uitbreekt, in te schatten welke griepvirusvarianten actief zullen worden. Op basis van hun bevindingen worden drie of vier vaccins tegen drie of vier griepvirustypes geselecteerd. Deze stopt men vervolgens samen in één griepvaccin: de griepprik voor het aankomende seizoen.
Voor het seizoen 2018 – 2019 bevat het griepvaccin vier 4 griepvirustypes: met 2 influenza A- en 2 influenza B-componenten. Hoe werkzaam dit vaccin zal zijn is op dit moment nog moeilijk te voorspellen. Daarvoor moet de griepepidemie eerst losbarsten, zodat men kan kijken welke griepvirustypes er effectief actief zijn dit seizoen. De griepprik beschermt nooit voor 100%. Het krijgen van de griep op zich is niet gevaarlijk, het is vooral lastig als je niet kan gaan werken (daarom bieden sommige bedrijven hun werknemers een gratis griepvaccinatie aan), of erger, dat er complicaties optreden, zoals een longontsteking met opname in het ziekenhuis. Het griepvaccin beschermt kwetsbaren voor deze ernstige verwikkelingen, en daar draait het om.
Meer weten over de vaccinatiecampagne van de Vlaamse Overheid: http://www.laatjevaccineren.be/vaccinatie-tegen-griep
Conclusie
Wetenschappers doen ieder jaar ongelofelijk hard hun best om het griepvaccin zo werkzaam mogelijk te maken. Het blijft echter ieder jaar opnieuw afwachten hoe goed het nieuwe vaccin werkt. Vorig jaar bleek de bescherming niet optimaal, wat niet betekende dat de griepprik nutteloos was. Behoor je tot een risicogroep, laat je dan zeker vaccineren. Het is nog niet te laat.
(3) Vaccines for preventing influenza in the elderly. Demicheli V et.al. Cochrane Database of Systematic Reviews 2018, Issue 2. Art. No.: CD004876. DOI: 10.1002/14651858.CD004876.pub4
http://www.evidentlycochrane.net/influenza-vaccines-how-effective-are-they/?utm_source=Evidently+Cochrane+Newsletter&utm_campaign=8f9ddb748f-EMAIL_CAMPAIGN_2018_12_03_09_41&utm_medium=email&utm_term=0_fcb014eb5d-8f9ddb748f-108711541&mc_cid=8f9ddb748f&mc_eid=10de7d4631
https://www.gezondheidenwetenschap.be/gezondheid-in-de-media/werkt-het-griepvaccin-niet-tegen-de-huidige-griep
https://www.gezondheidenwetenschap.be/gezondheid-in-de-media/het-griepseizoen-komt-eraan-overweeg-vaccinatie
