Waar komt dit nieuws vandaan?
Diclofenac is een pijnstiller met ontstekingsremmende eigenschappen. Het medicijn behoort tot een groep medicijnen die ‘NSAID’s’ (Non-Steroidal Anti Inflammatory Drugs) worden genoemd. Andere bekende NSAID’s zijn ibuprofen (Brufen, Nurofen, …) en naproxen (Naproxene). Van NSAID’s is bekend dat ze verschillende bijwerkingen kunnen hebben, zoals maagdarmbloedingen, hartproblemen en achteruitgang van de nierfunctie. De mate waarin deze bijwerkingen kunnen optreden hangt af van de soort NSAID, de gebruikte dosering en de persoon die ze gebruikt.
Deense onderzoekers wilden de risico’s van diclofenac in vergelijking met andere NSAID’s of paracetamol bestuderen (1). Voor hun onderzoek gebruikten ze gegevens van bijna 6 miljoen Deense inwoners. Ze vergeleken 4 groepen die gedurende 30 dagen met een medicijn begonnen en 1 controlegroep. Personen die diclofenac gebruikten, kregen 20% (1,2 keer) vaker een hart- of vaatziekte (zoals een hartritmestoornis, hartinfarct of beroerte) dan personen die ibuprofen of paracetamol gebruikten, 30% (1,3 keer) vaker dan personen die naproxen gebruikten en 50% (1,5 keer) vaker dan personen die geen nieuw medicijn gebruikten. Bovendien viel op dat mensen die diclofenac gebruikten vaker maagdarmbloedingen kregen: ongeveer 2,5 keer vaker dan bij ibuprofen of paracetamol en 4,5 keer vaker dan bij mensen die geen nieuw medicijn gebruikten. Met naproxen was er geen verschil. Het maakte in al deze gevallen niet uit of de proefpersonen een lage of hoge dosis van de medicijnen gebruikten.
De onderzoekers concluderen dat diclofenac het risico op hart- en vaatziekten en maagdarmbloedingen verhoogt in vergelijking met ibuprofen, naproxen en paracetamol. Ook pleiten ze voor duidelijk zichtbare waarschuwingen op de medicijnverpakking van diclofenac.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
In absolute cijfers zijn de risico’s vrij klein: diclofenac veroorzaakt ongeveer 1 tot 4 meer ernstige bijwerkingen per 1.000 mensen per jaar. Maar omdat diclofenac vaak gebruikt wordt, maken deze kleine risico’s toch een belangrijk verschil. Bovendien werden mensen met hart- en vaatziekten, maagdarmklachten of verminderde nierfunctie niet opgenomen in het Deense onderzoek. Waarschijnlijk zijn bij deze patiënten de risico’s nog groter.
Het extra risico met diclofenac is al langer bekend. Toch worden dit soort ontstekingsremmers nog steeds veelvuldig gebruikt. In sommige landen, waaronder Nederland, is diclofenac in lage dosering zelfs zonder voorschrift verkrijgbaar.
Paracetamol is veiliger en heeft bij juist gebruik weinig nevenwerkingen.
Conclusie
Deense onderzoekers hebben uit gegevens van bijna 6 miljoen mensen bepaald dat het gebruik van diclofenac (Voltaren) leidt tot een hoger risico op hart- en vaatziekten en maagdarmbloedingen in vergelijking met andere ontstekingsremmers of paracetamol.
