Waar komt dit nieuws vandaan?
Een internationaal onderzoek, gevoerd vanuit Nieuw-Zeeland in 39 landen, vergeleek de effecten van het mediterraan dieet (veel volle granen, groenten, fruit, vis, weinig vlees en matig alcohol) met het westers dieet (veel kant-en-klaar, geraffineerde suikers, zoetigheden, desserts, junkfood, ...) bij meer dan 15.000 hartpatiënten met gestabiliseerd kransslagaderlijden (1). Deze mensen waren eigenlijk gerekruteerd door een groot farmaceutisch bedrijf voor dit onderzoek waarin een nieuw geneesmiddel voor hartpatiënten werd uitgetest: ze kregen ofwel het medicijn, ofwel placebo. Dit nieuwe medicijn (darapladib) is overigens nog niet op de markt. De onderzoekers beschikten daardoor over uitgebreide enquêtes van 15.482 mensen omtrent hun eetgewoonten. Op basis daarvan werden de deelnemers in twee groepen verdeeld: diegenen met meer mediterrane eetgewoonten en diegenen met meer westerse eetgewoonten, waarbij aan de mate van mediterraan of westers een score werd toegekend. In de volgende 3,7 jaar werd gekeken hoeveel hartpatiënten een hartinfarct of beroerte kregen en hoeveel er overleden aan de gevolgen daarvan. Om het effect van de voeding zo goed mogelijk te kunnen beoordelen, werd rekening gehouden met leeftijd, geslacht, behandeling met het nieuwe medicijn of placebo, ernst van de hartaandoening, gewicht, fysieke activiteit, roken en educatie. Na uitsluiting van deze factoren bleken de mensen die het hoogst scoorden op mediterrane voeding minder vaak slachtoffer waren van een hartaanval of beroerte dan diegenen met westerse eetgewoonten (3% minder). Hoe beter ze zich aan het mediterrane dieet hielden, hoe beter ze beschermd bleken. Voor het westerse dieet ging die redenering echter niet op: meer junkfood betekende niet meer risico op vroegtijdige sterfte, hartinfarct of beroerte.
De onderzoekers concluderen dat consumptie van gezond voedsel waarschijnlijk meer effect heeft voor hartpatiënten dan het vermijden van ongezond voedsel.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Het gaat om een goed uitgevoerde studie bij een grote groep mensen, wat de uitkomst kracht bij zet. De groep met mediterrane eetgewoonten was vrij beperkt: 18% van de 15.000 deelnemers. Dat mediterrane voeding een gunstig effect heeft op het risico op hart- en vaatziekten, ook bij gezonde mensen, is al langer bekend. Dat het zogenaamde westers dieet, met meer junkfood, weinig impact heeft, is daarentegen wel verrassend. Dat mag echter geen vrijgeleide zijn om je vol te proppen met rommel: het is niet omdat deze studie geen bewijs levert dat junkfood ongezond is voor het hart, dat dit niet zo is. Overigens gaat het hier enkel om hartpatiënten. Mogelijk heeft junkfood een grotere invloed bij gezonde personen.
Opvallend in dit onderzoek is dat mediterrane voeding meer gegeten wordt in landen als Japan en Noorwegen en minder in landen rond de Middellandse Zee, waar dan weer meer westerse voedingsgewoonten heersen. Het onderscheid ‘westers’ versus ‘mediterraan’ kent niet langer een geografische spreiding.
Conclusie
Deze studie toont dat hartpatiënten het risico op een infarct, beroerte of vroegtijdige sterfte als gevolg van hun hartkwaal kunnen verminderen met mediterrane voedingsgewoonten (veel volle granen, groenten, fruit, vis, weinig vlees en matig alcohol). Mensen met westerse eetgewoonten (kant-en-klaar, junkfood, geraffineerde producten) hadden dit voordeel niet, maar meer westerse voeding bleek ook geen nadelige invloed te hebben op hun risico.
