Waar komt dit nieuws vandaan?
In vele gevallen zijn nierziekten het gevolg van problemen met de bloedvaten van de nieren. We zien ze daarom vooral bij mensen met verspreide slagaderverkalking, ernstig verhoogde bloeddruk of diabetes. Obesitas speelt hierdoor ook een rol in het ontstaan van nierziekten en in 2017 bracht de Wereld Nier Dag dit aspect onder de aandacht (1).
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
De meeste mensen met een nierfunctiebeperking hebben daar geen last van en zijn er zich ook niet van bewust. Vaak hebben ze wel een of andere vorm van slagaderverklaking en hadden ze bijvoorbeeld ooit een hartinfarct of een beroerte, of lijden ze aan diabetes. De beste manier om bij hen in de toekomst problemen met de nieren te voorkomen is om deze onderliggende ziekten te behandelen. Hierbij horen niet roken, voldoende bewegen en vermijden van overgewicht tot de klassieke aanbevelingen, meestal aangevuld met een behandeling met geneesmiddelen.
Een nierziekte kan ontdekt worden via een bloedonderzoek of door het opsporen van eiwit in de urine. Is het bij klachtenvrije mensen zonder medische voorgeschiedenis zinvol om te onderzoeken of ze een nierziekte hebben? Of, kan een vroegtijdige vaststelling van een nierafwijking bij deze mensen voorkomen dat ze niet in een eindstadium van een nierziekte belanden? Het antwoord op deze vraag is niet gekend omdat er geen goede studies zijn die de impact van screening bij klachtenvrije mensen onderzocht hebben. De American College of Physicians stelt daarom voor om klachtenvrije mensen niet te screenen (2). Het is bovendien niet aangetoond dat vroegtijdige ontdekking van een nierziekte in die gevallen leidt tot een andere aanpak. Ook de vrees voor ongewenste neveneffecten van screening speelt een rol. Omdat de tests niet 100% betrouwbaar zijn zullen sommige mensen ten onrechte de boodschap krijgen dat ze een nierziekte hebben. Bij wie een tot dan ongekende nierafwijking vastgesteld werd kan hierdoor stress veroorzaakt worden (“Ik heb een nierziekte en zal ooit aan de kunstnier moeten”). De kans is groot dat iemand bij wie men een nierafwijking vindt geneesmiddelen voorgeschreven krijgt en daarvan bijwerkingen ondervindt. Screening kan dus aanleiding geven tot ongewenste effecten zonder dat men weet of er aan vroegtijdige opsporing ook voordelen verbonden zijn.
Conclusie
Wil je de kans op een ernstige nierziekte beperken, dan moet je vooral je bloedvaten goed verzorgen. Dat doe je door niet te roken, voldoende te bewegen en overgewicht te vermijden. Het is niet aangetoond dat screening op nierziekten bij mensen zonder klachten nuttig is.
