Waar komt dit nieuws vandaan?
In een recent gepubliceerd overzichtsartikel heeft de Amerikaanse hartvereniging de verschillende studies over het verband tussen het aantal maaltijden en verschillende risicofactoren voor hart- en vaatziekten op een rijtje gezet. Zo hebben ze bekeken wat het effect is van het ontbijt op ons gewicht, maar ook op onze goede en slechte cholesterol, bloedvetten, bloedsuikerspiegel en -regeling. Hetzelfde hebben ze gedaan voor het middagmaal, avondmaal en tussendoortjes. Daarbij werden zowel de verschillende observationele studies als interventiestudies onder de loep genomen. Bij observationele studies worden mensen gedurende een bepaalde tijd gevolgd, terwijl bij de interventiestudies de deelnemers een bepaald regime moeten volgen (vb. wel of niet ontbijten) waarvan na een bepaalde tijd het effect bekeken wordt.
Op basis van de observationele studies stellen ze vast dat ontbijten een positief effect heeft op het gewicht. Daarnaast zou ontbijten mogelijk ook de kans op diabetes, te hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten verkleinen. Deze resultaten worden echter niet altijd bevestigd door interventieonderzoeken.
Ook het effect van tussendoortjes op het gewicht is minder duidelijk. Uit sommige studies blijkt dat frequenter eten beter is om je gewicht onder controle te krijgen. Andere studies tonen net het omgekeerde aan: meer tussendoortjes vergroten de kans op overgewicht. Op de risicofactoren voor hart- en vaatziekten en diabetes lijkt frequenter eten een positief effect te hebben. Tot slot lijkt het ook belangrijk om vooral ’s avonds niet te veel meer te eten, wil je je kans op overgewicht en hart- en vaatziekten niet verhogen (1).
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Deze resultaten zijn niet nieuw en werden ook al aangetoond in een Europese overzichtsstudie (2). Ook uit de laatste Belgische voedselconsumptiepeiling blijkt dat mensen met een gezond gewicht regelmatiger ontbijten dan mensen met overgewicht. Mensen met overgewicht hebben vaker een onregelmatig voedingspatroon (3).
Over het aantal tussendoortjes verschaffen noch de observationele, noch de interventiestudies duidelijkheid. Dit kan allicht deels verklaard worden doordat in de onderzoeken onvoldoende gekeken is naar het soort tussendoortje. Gezonde tussendoortjes zoals een stuk fruit, een yoghurt of handje noten kunnen bijdragen aan de inname van vitaminen en mineralen en zullen geen negatieve impact hebben op het gewicht. Kies je echter voor ongezonde snacks, dan is de kans groot dat je te veel energie, suiker en verzadigde vetten opneemt en dus je kans op overgewicht en hart- en vaatziekten vergroot.
Goede interventiestudies zouden de draagkracht van deze aanbevelingen kunnen vergroten. Het feit dat de resultaten van observationele studies niet altijd bevestigd worden in interventiestudies wijten de onderzoekers terecht deels aan de grote verschillen in opzet. Hierdoor wordt het moeilijk om eenduidige conclusies te trekken. Verder onderzoek kan hierover meer duidelijkheid scheppen.
Conclusie
Deze studie bevestigt dat je ’s morgens best eet als een keizer, ’s middags als een koning en ’s avonds als een bedelaar. Over het nut van tussendoortjes is er minder duidelijkheid.
(3) Cuypers K, Lebacq T & Bel S. Inleiding en methode. In: Lebacq T, Teppers E (ed.). Voedselconsumptiepeiling 2014-2015. Rapport 1. WIV-ISP, Brussel, 2015..
