Wat weten we hierover?
De bal ging voor het eerst aan het rollen toen Britse wetenschappers in 2009 vaststelden dat inname van nitraatrijk rode bietensap de uithouding van jonge vrijwilligers verbeterde. Sindsdien is de 'vergeten groente' aan een opmars begonnen en haalt rode bietensap geregeld het nieuws. De ene keer als prestatieverbeterend middel, de andere keer als potentieel kankerverwekkende stof. Geen wonder dat veel mensen zich vragen stellen over rode bietensap.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Rode bieten zijn groenten die veel nitraat bevatten, net als selder, rucola, sla, spinazie, radijsjes en peterselie. De gunstige effecten op prestaties en uithouding worden toegeschreven aan het nitraatgehalte. Dit gehalte schommelt in functie van de seizoenen en het licht. Hoe minder licht, hoe meer nitraten. Wintergroenten bevatten daarom meer nitraten dan zomergroenten. Nitraat zelf heeft geen effect op het lichaam: 25% van wat we binnenkrijgen aan nitraat gaat naar de speekselklieren, de rest wordt uitgescheiden via de urine. In de mond wordt nitraat door mondbacteriën omgezet in nitriet. Van het nitriet in het ingeslikte speeksel wordt een gedeelte in de maag omgezet in stikstofmonoxide en opgenomen in het bloed. Stikstofmonoxide heeft gunstige effecten op de gezondheid: het werkt bloeddrukverlagend (goed voor het hart) en verhoogt de natuurlijke bescherming tegen infecties. Daarenboven gaan de energiefabriekjes in de spiercellen (mitochondrieën) zuiniger werken: ze verbruiken minder zuurstof voor dezelfde prestatie. Hoe efficiënter het lichaam met zuurstof omspringt, hoe beter het uithoudingsvermogen. Het is bewezen dat sporters die dagelijks een halve liter rode bietensap drinken (met 250 tot 500 mg nitraat) ietsje beter presteren (vb. op een tijdrit van 4 km zal een fietser die rode bietensap drinkt 2,8% beter presteren). Wie een wedstrijd in het vooruitzicht heeft, drinkt het sap vanaf 6 dagen voor de competitie. Zorg wel dat je rode bietensap koopt met het juiste nitraatgehalte. Er zijn heel wat sapjes op de markt met een laag nitraatgehalte en die hebben geen dergelijk effect.
In de maag wordt nitriet ook gedeeltelijk omgezet in nitrosamines, stoffen met kankerverwekkende eigenschappen. Er is echter nog nooit een verband aangetoond tussen nitraatrijke voeding en kanker. Meer nog, vegetariërs krijgen doorgaans zeer veel nitraten omdat ze veel groenten eten, tot 1000 mg nitraat per dag.
Wanneer je het sap gebruikt om je prestaties te verbeteren, is 500 mg nitraat per dag genoeg. Neem je meer, dan heb je geen extra effect. Je hoeft het ook niet altijd te drinken. Een week voor een sportieve prestatie is voldoende.
Na het drinken van rode bietensap kunnen urine en stoelgang rood kleuren. Dat is onschuldig. Nog een tip: gebruik geen antibacteriële mondspoelmiddelen wanneer je rode bietensap drinkt, want die verhinderen de omzetting van nitraat naar nitriet.
Conclusie
Rode bietensap is een gezonde nitraatrijke drank, die bij voldoende hoge dosis (een halve liter per dag) een licht gunstig effect heeft op sportprestaties en uithouding. Het sap noch de groente zelf verhogen het risico op kanker.
