Waar komt dit nieuws vandaan?
Een systematisch literatuuroverzicht uit 2012 concludeerde dat lichaamsbeweging positief samenhangt met schoolprestaties bij kinderen. Er werden 14 studies gevonden waarvan er slechts 2 goed waren uitgevoerd. De onderzoekers vonden dat nieuwe studies dit zouden moeten onderzoeken. Daarbij zouden ze vooral moeten bekijken of meer beweging een groter effect heeft, ofwel of er een zogenaamd dosis-antwoord verband bestaat tussen bewegen en schoolprestaties.
Volgens een nieuwe Engelse studie verbeteren de schoolprestaties van tieners wanneer ze dagelijks matig tot intensief sporten. Hoe meer en intensiever er wordt gesport, hoe groter het effect (1). Het gaat om een cohortstudie, waarin de ontwikkeling en gezondheid van een grote groep kinderen over jaren wordt gevolgd. Bij deze kinderen worden tegelijkertijd allerlei metingen gedaan. Hierdoor kunnen vele vragen worden onderzocht, onder andere het verband tussen lichamelijke activiteit en schoolprestaties. De lichamelijke activiteit werd bepaald toen de kinderen 11 jaar waren. De schoolprestaties werden bij dezelfde kinderen ook bepaald op 11-, 13- en 16-jarige leeftijd.
Voor de lichamelijke activiteit droegen de kinderen een week lang een bewegingsmeter. Voor de schoolprestaties werd gekeken naar de uitslagen van de verplichte schooltoetsen in de vakken Engels, wiskunde en wetenschappen. Er was een verband tussen de hoeveelheid tijd dat kinderen matig tot intensief bewogen en de score op de wiskundetoets op 16-jarige leeftijd. Dit verband was sterker bij jongens dan bij meisjes. Voor meisjes bleek meer matig tot intensieve lichaamsbeweging vooral samen te hangen met een hogere score op wetenschappen, op 11- en op 16-jarige leeftijd.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
De studie is goed opgezet. Zo deden meer dan 4700 kinderen mee en werd eerst de lichaamsbeweging gemeten en daarna pas de schoolprestaties. Het is niet eenvoudig om lichaamsbeweging goed te meten. In deze studie hebben de kinderen over een periode van 7 dagen een bewegingsmeter gedragen. Hiermee is bepaald hoe lang de kinderen matig tot intensief bewogen. Dit is een goede manier om lichaamsbeweging in kaart te brengen. Wel is het slechts eenmaal gemeten en weten we niet of de bewegingsgewoonten over een langere periode gelijk blijven.
De resultaten zijn bijgestuurd voor factoren die de resultaten zouden kunnen vertekenen zoals leeftijd, geboortegewicht, etniciteit, opleiding van de moeder, sociaal-economische status. Ook keken de onderzoekers of er een dosis-antwoord verband is. Dit bleek enigzins het geval te zijn; bij jongens die het meest bewogen was het effect het grootste. Bij meisjes was het minder duidelijk.
Een probleem is dat de kinderen in deze studie relatief weinig bewogen op 11-jarige leeftijd. Jongens waren gemiddeld 29 minuten per dag matig-intensief actief en meisjes 18 minuten. Dit is een stuk lager dan de aanbevolen tijd van 60 minuten per dag (2). Hierdoor kan men niet goed de relatie tussen dosis en antwoord testen omdat er te weinig kinderen zijn die veel bewegen. De onderzoekers hebben extra analyses gedaan, waarbij ze voor deze meetfout hebben gecorrigeerd. Deze resultaten suggereren dat de effecten van beweging dubbel zo sterk zouden zijn, maar dit zijn alleen voorspellingen.
Conclusie
Deze studie bevestigt dat beweging belangrijk is voor jongeren en dat ze best veel bewegen, maar geeft geen aanwijzingen over de grootte van dit effect: hoeveel zouden kinderen het best bewegen voor optimale schoolprestaties? Tot nader order blijft de aanbevolen tijd van 60 minuten per dag geldig.
Singh A, Uijtdewilligen L, Twisk JW et al. Physical activity and performance at school: a systematic review of the literature including a methodological quality assessment. Arch Pediatr Adolesc Med. 2012 Jan;166(1):49-55.
