Kampen ziekenhuizen met minder hoogopgeleide verpleegkundigen met hogere sterftecijfers?

Waar komt dit nieuws vandaan?

Dit nieuws is afkomstig van een Europese studie waaraan 243 ziekenhuizen uit België, Engeland, Finland, Ierland, Spanje en Zwitserland deelnamen. Er werden gegevens verzameld van patiënten die overleden waren binnen de 30 dagen na een routineoperatie. Daarnaast interviewden de onderzoekers 13.077 verpleegkundigen en 18.828 patiënten en keken ze naar ontslaggegevens van 275.519 patiënten na chirurgie. Patiënten kenden de ziekenhuizen een score toe. Het aandeel verpleegkundigen met minstens drie jaar opleiding varieerde van 82% in Duitsland tot 57% in het Verenigd Koninkrijk.

De onderzoekers berekenden dat per 10% meer hoogopgeleide verpleegkundigen in een ziekenhuis de kans op sterfte binnen de maand na een routineoperatie met gemiddeld 11% afnam. Naarmate minder hoogopgeleid personeel aanwezig was, kenden de bevraagde patiënten het ziekenhuis ook een minder gunstige score toe.

De onderzoekers concluderen dat het vervangen van gekwalificeerd verplegend personeel door minder opgeleide zorgverleners de patiëntveiligheid in het gedrang kan brengen.

Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?

De cijfers mogen alarmerend klinken, maar de studie kan niet echt aantonen dat minder hoogopgeleid personeel rechtstreeks oorzaak is van hogere sterftecijfers na chirurgie. De artsen zelf en het ziekenhuisbeleid kunnen ook een rol spelen. Een gemiddelde van 11% voor 243 ziekenhuizen zegt ook weinig over ieder afzonderlijk ziekenhuis.

Toch waarschuwt een van de onderzoekers, professor Walter Sermeus (UZ Leuven), dat hoogopgeleid personeel vervangen door goedkoper, lager gekwalificeerd personeel, zoals steeds vaker gebeurt in de Verenigde Staten en in Groot-Brittannië, leidt tot meer complicaties na routineoperaties en meer ontevreden patiënten. In een persbericht noemt Sermeus het zorgwekkend dat financiële overwegingen soms zwaarder wegen dan kwaliteit.

In Belgische ziekenhuizen loopt het zo’n vaart nog niet: het percentage verpleegkundigen in directe patiëntenzorg in Belgische ziekenhuizen bedraagt 74% en behoort bij de hoogste van Europa. Bovendien wordt de professionele bacheloropleiding verpleegkunde verlengd naar 4 jaar.

Conclusie

Hoe minder hoogopgeleid verplegend personeel in een ziekenhuis, hoe hoger de kans op sterfte na een routineoperatie en hoe minder tevreden patiënten zijn. Of het één een rechtstreeks gevolg is van het andere, kan deze studie echter niet bewijzen.