Waar komt dit nieuws vandaan?
De Nederlandse arts en onderzoeker William Cortvriendt publiceerde zopas een nieuw boek met de titel ‘Kankervrij’ (1), dat veel aandacht krijgt in de media. Cortvriendt beschrijft in zijn boek verschillende relaties tussen levensstijl en kanker. Samengevat stelt hij dat mensen hun risico op kanker kunnen verlagen, en het effect van een kankerbehandeling kunnen vergroten, met behulp van verschillende levensstijladviezen. Eerder beweerde hij zelfs dat mensen kanker kunnen voorkomen door hun levensstijl aan te passen. Hij geeft verschillende voorbeelden van levensstijladviezen waarbij mensen met kanker gebaat kunnen zijn.
Cortvriendt stelt dat hij zich voor zijn boek heeft gebaseerd op 'gegevens die zijn gepubliceerd in gerenommeerde medische tijdschriften’. Het voert te ver om hier alle verschillende levensstijladviezen en achterliggende bronnen te bespreken. Maar zijn advies aan mensen met kanker om een ketogeen dieet te volgen of periodiek te vasten bijvoorbeeld, namen we eerder onder de loep.
Of mensen al dan niet kanker ontwikkelen, hangt van veel verschillende factoren af. Levensstijl is daar slechts één van. Cortvriendt wekt met (de titel van) zijn boek helaas de onterechte suggestie dat mensen zelf in de hand hebben of ze wel of geen kanker krijgen. Dat lokte heel wat verontwaardigde reacties uit bij kankerpatiënten.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Er wordt al vele jaren geschreven over de invloed van levensstijl op kanker. Factoren zoals overgewicht, voldoende beweging of vitamine D werden daarbij al vaak onderzocht. Ook dieetadviezen, zoals minder suiker of bewerkt voedsel eten, komen regelmatig aan bod. De suggestie dat een gezonde levensstijl je risico op kanker verlaagt, is niet nieuw, en ook niet helemaal onterecht. Wel nieuw is de suggestie dat je kanker door een gezonde levensstijl kan voorkomen, maar daar bestaat geen wetenschappelijk bewijs voor.
Omdat onderzoekers inschatten dat ongeveer een derde van alle kankergevallen wordt veroorzaakt door een ongezonde levensstijl, zou met een gezondere levensstijl wel een hoop gevallen kunnen worden voorkomen. Maar die conclusie geldt alleen op grote schaal: als heel veel mensen gezonder gaan leven, dan zal een deel van hen daardoor geen kanker meer ontwikkelen. Op individueel niveau is echter, ondanks die gezondere levensstijl, niet te voorspellen wie wel of geen kanker krijgt. Het ontstaan van kanker hangt immers van veel meer factoren af dan levensstijl. De suggestie dat mensen zichzelf ‘kankervrij’ kunnen houden, is daarom onterecht.
Ook het type kanker speelt een grote rol. Dat je longkanker kan voorkomen door niet te roken, is bekend. Voor borstkanker of prostaatkanker is dat verband al veel minder duidelijk. En wanneer een kind leukemie krijgt, is dat vooral een gevolg van brute pech.
Conclusie
Met een gezonde levensstijl kan je je risico op sommige kankers, bijvoorbeeld longkanker, wel verminderen, maar op andere veel minder. Denk maar aan leukemie. Adviezen zoals het ketogeen dieet of periodiek vasten hebben niet meer impact op kanker dan een gezonde levensstijl, zoals die gepromoot wordt in de omgekeerde voedingsdriehoek van het Vlaams Instituut Gezond Leven.
