Kan je lichaam een ideaal gewicht ‘onthouden’?

Waar komt dit nieuws vandaan?

Amerikaanse onderzoekers gingen na hoe het lichaamsgewicht geregeld wordt, en vooral waarom we steeds zwaarder worden (1). Volgens de wetenschappers evolueert de obesitasepidemie zo snel dat wijzigingen in ons genetisch materiaal hoogstwaarschijnlijk niet de oorzaak zijn.

Al in de vorige eeuw stelden onderzoekers in dierproeven vast dat, wanneer dieren vermageren, ze nadien terugkeren naar hun oorspronkelijke lichaamsgewicht.

• Dat betekent dat je lichaamsgewicht en eventueel je vetgehalte geregeld worden zoals je vrij stabiele lichaamstemperatuur.
• De wisselwerking tussen je hersenen en hormonen zou voor de strenge regeling van je lichaamsgewicht zorgen.

Een probleem met deze theorie is echter: als het allemaal zo mooi geregeld is, waarom blijft het aantal mensen met obesitas dan stijgen?

De Amerikaanse onderzoekers ontkennen niet dat het lichaamsgewicht streng geregeld wordt, maar voegen daaraan toe dat onze ‘obesogene omgeving’ veel in de war stuurt. Met obesogene omgeving bedoelen de wetenschappers een omgeving waar consumptie, dus eten en drinken, gestimuleerd wordt. Volgens hen hebben preventie en behandeling van obesitas weinig zin zonder eerst de giftige consumptieomgeving aan te pakken. Dat betekent:

• gezonde voedingsmiddelen met minder calorieën goedkoper en toegankelijker maken;
• ongezonde voedingsmiddelen met veel calorieën duurder maken.

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Het is niet duidelijk of het lichaam streeft naar een bepaald lichaamsgewicht. Resultaten van dierproeven kan je niet zomaar ongenuanceerd toepassen op mensen. De enige zekerheden die we hebben, zijn dat:

• enerzijds de hersenen en de hormonen inderdaad een rol spelen in de regeling van eetlust en verzadiging;
• anderzijds meer en meer mensen obesitas ontwikkelen.
  • Onze leefomgeving speelt daar zeker een belangrijke rol in.

Een bijkomend probleem is dat, wanneer iemand ernstig overgewicht heeft, dat blijvende gevolgen kan hebben op de eetlustregeling. Onderzoekers toonden aan dat deelnemers van een studie, 2 jaar na een succesvolle behandeling van obesitas, moesten verder leven met een groter hongergevoel (2).

In het verleden werden de gevolgen van crashdiëten ook reeds behandeld. Snel of traag vermageren beïnvloedt het succes van een vermageringsdieet niet. Uit een Australische studie bleek dat alle deelnemers na 3 jaar evenveel gewicht waren aangekomen als ze waren kwijtgespeeld.

Conclusie

Het is niet duidelijk of een bepaald lichaamsgewicht in het ‘geheugen’ van ons lichaam zit. Dierproeven lijken dat wel te bevestigen. Mocht dat echt zo zijn, dan zouden er niet steeds meer mensen zijn met ernstig overgewicht. Dat wijst erop dat onze leefomgeving ook een impact heeft. De theorie dat we steeds terugkeren naar een ‘voorgeprogrammeerd’ gewicht, is helemaal niet zeker. Obesitas voorkomen en behandelen heeft weinig zin zonder eerst de leefomgeving gezonder te maken.